Қарақалпақстан бетінің кодын көру

{{Әкімшілік бірлік
 |Түс1            = {{түс|Өзбекстан}}
 |Қазақша атауы   = Қарақалпақстан Республикасы
 |Шынайы атауы    = {{lang-kaa|Qaraqalpaqstan Respublikası, Қарақалпақстан Республикасы}}<br />{{lang-uz|Qoraqalpogʻiston Respublikasi}}
 |Елтаңба         = Emblem of Karakalpakstan.svg 
 |Ту              = Flag of Karakalpakstan.svg
 |Елтаңбаның ені  = 
 |Тудың ені       = 
 |Елтаңбаның аты  =Қарақалпақстан елтаңбасы 
 |Тудың аты       =Қарақалпақстан туы 
 |Ел              = 
   |lat_dir = N |lat_deg = 43 |lat_min = 10 |lat_sec = 
   |lon_dir = E |lon_deg = 58 |lon_min = 45 |lon_sec = 
  |region         = 
  |type           = 
  |деңгей         = 
  |CoordScale     =  
 |Әнұраны         = [[Қарақалпақстан әнұраны]]
 |Статусы         = [[Өзбекстан]] құрамындағы республика
 |Кіреді          = [[Өзбекстан]] 
 |Енеді           = [[Өзбекстан аудандары|16 аудан]] және бір республикалық маңызы бар қала ([[Нүкіс]])
 |Астанасы        = [[Нүкіс]]
 |Ірі қаласы      = Нүкіс
 |Ірі қалалары    = 
 |Құрылды         = 1785 ж.
 |Таратылған уақыты      = 
 |Басшысы                = [[Аманбай Тілеубайұлы Орынбаев|Аманбай Орынбаев]]
  |Басшының түрі         = [[Қарақалпақстан Жоғарғы Кеңесі|Жоғарғы Кеңес]] [[Қарақалпақстан Жоғарғы Кеңесінің төрағасы|төрағасы]]
 |Басшысы2               = [[Қахраман Раматуллаұлы Сариев|Қахраман Сариев]]
  |Басшының түрі2        = [[Қарақалпақстан Министрлер Кеңесі|Министрлер Кеңесі]]нің төрағасы
 |ЖІӨ                    = 
  |ЖІӨ жылы              = 
  |ЖІӨ бойынша орны              = 
  |Жан басына шаққанда ЖІӨ орны  = 
 |Тілі                           = [[қарақалпақ тілі]], [[өзбек тілі]]
 |Тілдері                        =
 |Тұрғыны                        = 1 990 000
  |Санақ жылы                    = 2022
  |Пайызы                        = 
  |Халық саны бойынша орны       = 9
  |Тығыздығы                     = 10,75
  |Тығыздығы бойынша орны        = 13
  |Ұлттық құрамы                 = 
  |Конфессиялық құрамы        = 
 |Жер аумағы                     = 166 600
  |Жер аумағының пайызы          = 
  |Жер аумағы бойынша орны       = 1
 |Максималды биіктігі            = 473
 |Орташа биіктігі                = 
 |Минималды биіктігі             = 
 |Ендік                          = 
 |Бойлық                         = 
 |Карта                          =  Qaraqalpaqstan Respublikasi in Uzbekistan.svg
 |Карта ені                      = 
 |Әкімшілік бірліктің картасы    = 
  |Әкімшілік бірлік картасының ені  = 
 |Уақыт белдеуі                  = [[UTC+5]]
 |Аббревиатура                   = UZ-QR
 |ISO                            = UZ-QR
 |FIPS                           = 
 |Телефон коды                   = 
 |Пошта индекстері               = 
 |Интернет-үйшігі                =.uz 
 |Автомобиль коды                = 23 ([[1998]]—[[2009]])<br />95 — 99 ([[2009 жыл]]дан бастап)
 |Сайты                          = [https://www.karakalpakstan.uz/kk Министрлер Кеңесінің ресми сайты]<br>[https://joqargikenes.uz/ Жоғарғы Кеңестің ресми сайты]
 |Commons санаты                 = 
 |Түсініктемелер                 = 
}}
[[File:Karakalpakstan map.png|right|thumb|250px|Қарақалпақстан саяси картасы]]
'''Қарақалпақстан Республикасы''' ({{lang-kaa|Қарақалпақстан Республикасы}}; {{lang-uz|Qoraqalpogʻiston Respublikasi; Қорақалпоғистон Республикаси}}) — [[Өзбекстан]] құрамындағы суверен республика, 2022 жылы жалпы халық саны шамамен 1 990 000 адам. Астанасы – [[Нүкіс]] қаласы. Қарақалпақстан [[Өзбекстан]] құрамындағы ең ірі [[Өзбекстанның әкімшілік бөлінісі|аймақ]] болып келеді.

Басқа ірі қалалары — [[Қожалы]], [[Қоңырат (қала)|Қоңырат]], [[Шымбай (қала)|Шымбай]] және [[Тақиятас]]. Республика 16 [[Өзбекстан аудандары|ауданға]] бөлінген.

== Географиясы ==
Республика шығысынан [[Өзбекстан]]мен, солтүстігінде және солтүстік-шығысында [[Қазақстан]]мен, оңтүстігінде және оңтүстік-батысынан [[Түрікменстан]]мен шектеседі. Жалпы жер көлемі — 165 600 шаршы шақырым.

== Халқы ==

* 2018 жылы республика халқының саны 1 842 000 адамды құрады, бұл Өзбекстан халқының шамамен 5,6%.
* 2019 жылдың сәуір айында Қарақалпақстан халқының саны 1 миллион 875 мың адамды құрады<ref>{{Cite web |url=http://karakalpakstan.uz/kk/page/show/5 |title=Қарақалпақстан Республикасының мемлекеттік үкімет порталы|access-date=2020-07-29 |archive-date=2019-07-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190717041548/http://karakalpakstan.uz/ru/page/show/5 |deadlink=no }}</ref>.
* 2016 жылдың қаңтар-желтоқсанында туу көрсеткіші 39 427, өлім көрсеткіші 8 396<ref>{{cite web|url=http://kknews.uz/kk/1005.html|title=Қарақалпақстанда халық саны қанша?|website=Qaraqalpaqstan Xabar Agentligi|accessdate=2019-03-02|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181213011133/http://kknews.uz/kk/1005.html|archivedate=2018-12-13|deadlink=no}}</ref>. Бұл ретте елордада 307 400 адам тұрды. 2013 жылғы ресми деректер бойынша жалпы халық саны — 1 711 800 адамды құрады<ref>{{cite web|url=https://stat.uz/demographic/|title=Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике|archiveurl=https://archive.today/20120715193130/http://stat.uz/demographic/|archivedate=2012-07-15|accessdate=2011-11-18|deadlink=yes}}</ref><ref>{{cite web|url=https://stat.uz/upload/iblock/f6f/Doimiy%20aholi%20soni.xls|title=Государственный комитет Республики Узбекистан по статистике|accessdate=2014-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20131021105721/http://stat.uz/upload/iblock/f6f/Doimiy%20aholi%20soni.xls|archivedate=2013-10-21|deadlink=yes}}</ref>.
* 2011 жылы қала халқының саны 49,8% құрады, ал облысқа ауылдарды кенттерге жалпы өзбектік жаппай көшіру әсер еткен жоқ (2008 жылы қала тұрғындары Қарақалпақстан тұрғындарының 48,5% құрады).

Өзбекстан Республикасының [[Украина]]дағы елшілігінің сайтында<ref>{{cite web|url=http://www.uzbekistan.org.ua/ru/uzbekistan/administrativnye-rajony.html|title=Узбекистан → Административные районы|publisher=Өзбекстан Республикасының Украинадағы елшілігі|accessdate=2016-04-15|archive-date=2020-06-30|archive-url=https://web.archive.org/web/20200630134800/http://www.uzbekistan.org.ua/ru/uzbekistan/administrativnye-rajony.html|deadlink=no}}</ref> «Қарақалпақстанда негізінен өзбектер (32,8%) және қарақалпақтар (32,1%) тұрады» делінген.

Bradley Mayhew (2007) деректері бойынша жалпы халық саны 1 200 000 деп есептелді, оның ішінде қарақалпақтар 400 000-ға жуық, өзбектер 400 000-ға жуық, қазақтар 300 000-ға жуық болды, бұл (жуық шамамен) 1989 жылғы санақ деректеріне сәйкес келеді (өзбектер — 398 000, қарақалпақтар – 389 000, қазақтар – 319 000).

Тәуелсіз Өзбекстанда жалпы халық санағы ешқашан жүргізілмеген, қазіргі халықты тіркеуді АХАТ органдары жүргізеді.

Этникалық құрамы туралы ақпаратты жалпы ел бойынша ресми статистика органдары жариялайды<ref>{{Cite web |url=https://stat.uz/ru/ofitsialnaya-statistika/demografiya-i-trud/demograficheskie-pokazateli/433-analiticheskie-materialy-ru/2055-demograficheskaya-situatsiya-v-respublike-uzbekistan |title=ӨЗБЕКСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ДЕМОГРАФИЯЛЫҚ ЖАҒДАЙ |accessdate=2019-04-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190411075958/https://stat.uz/ru/ofitsialnaya-statistika/demografiya-i-trud/demograficheskie-pokazateli/433-analiticheskie-materialy-ru/2055-demograficheskaya-situatsiya-v-respublike-uzbekistan |archivedate=2019-04-11 |deadlink=yes }}</ref>. Өзбекстан Республикасы Министрлер Кабинети жанындағы Ұлтаралық байланыслар және шет елдермен достық байланыстар жөніндегі комитетінің ресми сайтында Қарақалпақстандағы аз ұлттардың саны (2017 жылдың 1 қаңтарындағы мәлімдеме) бойынша мынадай мәлімет жарияланды<ref>{{Cite web |url=http://interkomitet.uz/o-komitete/nacionalnye-kulturnye-centry/#1519389583851-8b2d630f-5c64 |title=Өзбекстан Республикасы Министрлер Кабинеті қарамағындағы Ұлтаралық қатынастар және шетелдермен достық байланыстар жөніндегі комитетінің ресми сайты |accessdate=2020-03-31 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191202143712/http://interkomitet.uz/o-komitete/nacionalnye-kulturnye-centry/#1519389583851-8b2d630f-5c64 |archivedate=2019-12-02 |deadlink=yes }}</ref>:
* қазақтар — 292 395 адам
* кәрістер — 6 526 адам
* немістер — 10 470 адам
* түрікмендер — 96 264 адам
* украиндар — 1 104 адам

1926-1989 жылдардағы Бүкілодақтық халық санағы бойынша Қарақалпақстан халқының саны мен ұлттық құрамының құбылысы.

{| class="wikitable sortable standard"										
! Ұлты ||<small>1926<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_26.php?reg=1572 1926 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. РКФСР аймақтары бойынша халықтың ұлттық құрамы (Қазақ АКСР, Қарақалпақ АО)] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141229004650/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_26.php?reg=1572 |date=2014-12-29 }} Демоскоп</ref>(адам)</small> ||   % ||   <small>1939<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/rer_nac_39_gs.php?reg=43&gor=3&Submit=OK 1939 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. Одақтас республикалар облыстарының қала және ауыл тұрғындарының ұлты мен жынысы бойынша бөлінуі] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160605120640/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rer_nac_39_gs.php?reg=43&gor=3&Submit=OK |date=2016-06-05 }} Демоскоп</ref>(адам)</small> ||   % ||   <small>1959<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_59.php?reg=44 1959 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. КСРО республикалары облыстарының (РКФСР-дан басқа) қала және ауыл халқы жынысы мен ұлты бойынша] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160605122345/http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_59.php?reg=44 |date=2016-06-05 }} Демоскоп</ref>(адам)</small> ||   % ||   <small>1970<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_70.php?reg=44 1970 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. КСРО республикалары облыстарының (РКФСР-дан басқа) қала және ауыл халқы жынысы мен ұлты бойынша] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160605112756/http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_70.php?reg=44 |date=2016-06-05 }} Демоскоп</ref>(адам)</small> ||   % ||   <small>1979<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_79.php?reg=48 1979 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. КСРО республикалары облыстарының (РКФСР-дан басқа) қала және ауыл халқы жынысы мен ұлты бойынша] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160605114712/http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_79.php?reg=48 |date=2016-06-05 }} Демоскоп</ref>(адам)</small> ||   % ||   <small>1989<ref>[http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_89.php?reg=44 1989 жылғы Бүкілодақтық халық санағы. КСРО республикалары облыстарының қала және ауыл тұрғындарының жынысы мен ұлты бойынша бөлінуі] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160425204644/http://demoscope.ru/weekly/ssp/resp_nac_89.php?reg=44 |date=2016-04-25 }} Демоскоп</ref>(адам)</small> ||   %
|-																								
| Барлығы || align="right" | 304 539 || align="right" | 100,00 % || align="right" | 469 702 || align="right" | 100,00 % || align="right" | 510 101 || align="right" | 100,00 % || align="right" | 702 264 || align="right" | 100,00 % || align="right" | 905 500 || align="right" | 100,00 % || align="right" | 1 212 207 || align="right" | 100,00 %
|-																								
| [[Өзбектер|өзбектер]] || align="right" | 84 099 || align="right" | 27,62 % || align="right" | 116 054 || align="right" | 24,71 % || align="right" | 146 783 || align="right" | 28,78 % || align="right" | 212 597 || align="right" | 30,27 % || align="right" | 285 400 || align="right" | 31,52 % || align="right" | 397 826 || align="right" | 32,82 %
|-																								
| [[Қарақалпақтар|қарақалпақтар]] || align="right" | 116 125 || align="right" | 38,13 % || align="right" | 158 615 || align="right" | 33,77 % || align="right" | 155 999 || align="right" | 30,58 % || align="right" | 217 505 || align="right" | 30,97 % || align="right" | 281 809 || align="right" | 31,12 % || align="right" | 389 146 || align="right" | 32,10 %
|-																								
| [[Қазақтар|қазақтар]] || align="right" | 85 782 || align="right" | 28,17 % || align="right" | 129 677 || align="right" | 27,61 % || align="right" | 133 844 || align="right" | 26,24 % || align="right" | 186 038 || align="right" | 26,49 % || align="right" | 243 926 || align="right" | 26,94 % || align="right" | 318 739 || align="right" | 26,29 %
|-																								
| [[Түрікмендер|түрікмендер]] || align="right" | 9686 || align="right" | 3,18 % || align="right" | 23 259 || align="right" | 4,95 % || align="right" | 29 225 || align="right" | 5,73 % || align="right" | 37 547 || align="right" | 5,35 % || align="right" | 48 655 || align="right" | 5,37 % || align="right" | 60 244 || align="right" | 4,97 %
|-																								
| [[Орыстар|орыстар]] || align="right" | 4924 || align="right" | 1,62 % || align="right" | 24 969 || align="right" | 5,32 % || align="right" | 22 966 || align="right" | 4,50 % || align="right" | 25 165 || align="right" | 3,58 % || align="right" | 21 287 || align="right" | 2,35 % || align="right" | 19 846 || align="right" | 1,64 %
|-																								
| [[Корейлер|кәрістер]] || align="right" | || align="right" | || align="right" | 7347 || align="right" | 1,56 % || align="right" | 9956 || align="right" | 1,95 % || align="right" | 8958 || align="right" | 1,28 % || align="right" | 8081 || align="right" | 0,89 % || align="right" | 9174 || align="right" | 0,76 %
|-																								
| [[Татарлар|татарлар]] || align="right" | 884 || align="right" | 0,29 % || align="right" | 4162 || align="right" | 0,89 % || align="right" | 6177 || align="right" | 1,21 % || align="right" | 7619 || align="right" | 1,08 % || align="right" | 7617 || align="right" | 0,84 % || align="right" | 7767 || align="right" | 0,64 %
|-																								
| [[Украиндар|украиндар]] || align="right" | 621 || align="right" | 0,20 % || align="right" | 3130 || align="right" | 0,67 % || align="right" | 2201 || align="right" | 0,43 % || align="right" | 2316 || align="right" | 0,33 % || align="right" | 2005 || align="right" | 0,22 % || align="right" | 2271 || align="right" | 0,19 %
|-																								
| [[Башқұрттар|башқұрттар]] || align="right" | 29 || align="right" | 0,01 % || align="right" | 381 || align="right" | 0,08 % || align="right" | 571 || align="right" | 0,11 % || align="right" | 854 || align="right" | 0,12 % || align="right" | 920 || align="right" | 0,10 % || align="right" | 1090 || align="right" | 0,09 %
|-																								
| [[Қырғыздар|қырғыздар]] || align="right" | 277 || align="right" | 0,09 % || align="right" | 181 || align="right" | 0,04 % || align="right" | 177 || align="right" | 0,03 % || align="right" | 400 || align="right" | 0,06 % || align="right" | 1955 || align="right" | 0,22 % || align="right" | 867 || align="right" | 0,07 %
|-																								
| [[Молдовандар|молдавандар]] || align="right" | 10 || align="right" | 0,00 % || align="right" | 16 || align="right" | 0,00 % || align="right" | || align="right" | || align="right" | 57 || align="right" | 0,01 % || align="right" | 343 || align="right" | 0,04 % || align="right" | 632 || align="right" | 0,05 %
|-																								
| [[Беларустар|беларустар]] || align="right" | 30 || align="right" | 0,01 % || align="right" | 214 || align="right" | 0,05 % || align="right" | 328 || align="right" | 0,06 % || align="right" | 517 || align="right" | 0,07 % || align="right" | 852 || align="right" | 0,09 % || align="right" | 567 || align="right" | 0,05 %
|-																								
| басқалары || align="right" | 2072 || align="right" | 0,68 % || align="right" | 1697 || align="right" | 0,36 % || align="right" | 1874 || align="right" | 0,37 % || align="right" | 2691 || align="right" | 0,38 % || align="right" | 2650 || align="right" | 0,29 % || align="right" | 4038 || align="right" | 0,33 %
|}

== Табиғи байлықтары ==
Қарақалпақстан Республикасында табиғи [[газ]], [[гранит]], мұнай, бетонит, каолин, мәрмәр және тағы басқа қазба байлық көздері бар.

[[Арал теңізі]] атырабында газ бен мұнай шығады, бірақ бұл қорлар әлі игерілмеген, сондықтан пайдаланылмайды.

[[Қаратау]] немесе Сұлтан Уәйіс баба жотасында алтын көздері бар.

== Ауыл шаруашылығы ==
[[Мақта]] мен [[күріш]] — ең көп егілетін дақылдар. Республикада мүйізді ірі қара, түйе, ұсақ мал, оның ішінде қаракөл қойын өсіру кең тараған.

== Әкімшілік-аумақтық бөлінісі ==
Қарақалпақстан Республикасы өзінің әкiмшiлiк-аумақтық құрылысы мәселелерiн дербес шешедi. Қарақалпақстанның әкімшілік орталығы – [[Нүкіс]] қаласы.
=== Тарихы ===
1931 жылы [[Қарақалпақ автономиялы облысы|Қарақалпақ АО]] 11 ауданға бөлінді:
* Қараөзек, орталығы — Қараөзек қыстағы;
* Кегейлі, орталығы — Нүкіс қыстағы (Кегейлі қыстағы);
* Қыпшақ, орталығы — Қыпшақ қыстағы;
* Қоңырат, орталығы — Қоңырат ауылы;
* Мойнақ, орталығы — Мойнақ ауылы;
* Тамды, орталығы — Тамдыбұлақ ауылы;
* Тақтакөпір, орталығы — Тақтакөпір қыстағы;
* Төрткөл, орталығы — Төрткөл қаласы (Шурахан ауылы);
* Қожалы, орталығы — Қожалы ауылы;
* Шымбай, орталығы — Шымбай қаласы;
* Шабаз, орталығы — Шейх Абаз қыстағы.

1936 жылы Куйбышев ауданы құрылды. 1943 жылы [[Тамды ауданы]] [[Бұхара облысы|Бұхара облысының]] құрамына қосылды.

1950 жылы Шоманай ауданы, 1952 жылы Кеңес ауданы құрылды. 1957 жылы аудандарды ірілендіру басталды. Бірінші болып Кеңес және Қыпшақ аудандары жойылды.

Сол жылы Әмудария ауданы құрылып, Шабаз ауданы Бируни деп өзгертілді. 1959 жылы Қараөзяк және Куйбышев аудандары таратылды.

1963 жылы Бируни, Қоңырат, Мойнақ, Тақтакөпір және Шоманай аудандары таратылды.

Дәл осы кезде Мойнақ өндірістік ауданы құрылды, бірақ келесі жылы «қарапайым» ауданға айналды.

1964 жылы аудандар санының біртіндеп көбеюі басталды. Сонымен, 1964 жылы Бируни және Қоңырат аудандары, 1965 жылы – Тақтакөпір, 1967 жылы – Шоманай, 1968 жылы – Нүкіс, 1970 жылы – Ленинабат (қазіргі Қаңлыкөл), 1975 жылы – Қараөзяк, 1977 жылы – Елуқала, 1979 ж. Бозатау ауданы құрылды.

Бозатау ауданы 1988 жылы таратылып, 1990 жылы қайта қалпына келтірілді. 2004 жылы аудан қайтадан таратылды. Ол 2019 жылы қайта құрылды. 2017 жылы 9 тамызда [[Қожалы ауданы|Қожалы ауданының]] бір бөлігінен [[Тақиятас ауданы]] құрылды.

=== Қазіргі әкімшілік бөлінісі ===
[[Сурет:Республика Каракалпакстан.jpg|thumb|right|200px|Қарақалпақстан әкімшілік бөлінісі]]
Қарақалпақстан Республикасында 16 ауданға және әкімшілік статусы аудан статусына теңестірілген республикалық маңызы бар Нүкіс қаласына бөлінген, 12 қала және 25 қалалық елді мекен бар. Әрбір аудандағы мемлекеттік билікті хәкім ұсынады.

Қазіргі әкімшілік бөлінісі:
{| class="wikitable"
|-
! №
! Аудан
! [[Өзбек тілі|Өзбекше]]<br>атауы
! [[Қарақалпақ тілі|Қарақалпақша]]<br>атауы
! Әкімшілік<br>орталығы
! Ауданы,<br>мың км<sup>2</sup>
! 2014 ж. 1 қаңтардағы<br>тұрғындар саны,<br>мың адам
! 2019 ж. 1 қаңтардағы<br>тұрғындар саны,<br>мың адам<ref>{{cite web|url=https://data.gov.uz/ru/datasets/2004|deadlink=yes|title=Қарақалпақстан Республикасы халқының саны туралы мәлімет}}</ref>
!2019 ж. 1 қаңтардағы
Халық тығыздығы ''(адам)'',
''(1 км²)''
|-
|1
|[[Нүкіс]] қ.
|''Nukus''
|''Nókis''
|
|0,22
|295,2
|315,1
|1432,2
|-
| 2
| [[Әмудария ауданы|Әмудария]]
|''Amudaryo''
|''A'miwda'rya''
| [[Маңғыт (қала)|Маңғыт]]
| 1,02
| 179,1
| 195,2
|191,4
|-
| 3
| [[Беруни ауданы|Беруни]]
|''Beruniy''
|''Beruniy''
|[[Беруни (қала)|Беруни]]
| 3,95
| 170,3
| 187,6
|47,5
|-
|4
|[[Бозатау ауданы|Бозатау]]
|''Boʻzatov''
|''Bozataw''
|[[Қазанкеткен]]
| 2,04
| —
| 21,6
|21,0
|-
| 5
| [[Қаңлыкөл ауданы|Қаңлыкөл]]
|''Qanlikoʻl''
|''Qanlıkól''
| [[Қаңлыкөл]]
| 0,74
| 46,9
| 50,3
|68,0
|-
| 6
| [[Қараөзек ауданы|Қараөзек]]
|''Qoraoʻzak''
|''Qaraózek''
| [[Қараөзек (Қараөзек ауданы)|Қараөзек]]
| 5,89
| 49,6
| 52,4
|8,9
|-
| 7
| [[Кегейлі ауданы|Кегейлі]]
|''Kegeyli''
|''Kegeyli''
| [[Кегейлі]]
| 0,92
| —
| 77,2
|83,5
|-
| 8
| [[Қоңырат ауданы|Қоңырат]]
|''Qoʻng’irot''
|''Qońırat''
| [[Қоңырат (қала)|Қоңырат]]
| 76,0
| 120,1
| 128,3
|1,7
|-
| 9
| [[Мойнақ ауданы|Мойнақ]]
|''Moʻynoq''
|''Moynaq''
| [[Мойнақ (қала)|Мойнақ]]
| 37,88
| 29,4
| 31,3
|0,8
|-
| 10
| [[Нүкіс ауданы|Нүкіс]]
|''Nukus''
|''Nókis''
| [[Ақмаңғыт]]
| 0,94
| 44,4
| 49,1
|52,2
|-
|11 
| [[Тақиятас ауданы|Тақиятас]]
|''Taxiatosh''
|''Taqıyatas''
| [[Тақиятас]]
| 0,18
| —
| 72,8
|404,4
|-
| 12
| [[Тақтакөпір ауданы|Тақтакөпір]]
|''Taxtakoʻpir''
|''Taxtakópir''
| [[Тақтакөпір]]
| 21,12
| 38,7
| 39,9
|1,9
|-
| 13
| [[Төрткөл ауданы|Төрткөл]]
|''Toʻrtkoʻl''
|''Tórtkúl''
|[[Төрткөл (Қарақалпақстан)|Төрткөл]]
| 7,48
| 192,6
| 210,3
|28,1
|-
| 14
| [[Қожалы ауданы|Қожалы]]
|''Xoʻjayli''
|''Xojeli''
| [[Қожалы]]
| 0,55
| —
| 121,2
|220,4
|-
| 15
| [[Шымбай ауданы|Шымбай]]
|''Chimboy''
|''Shımbay''
| [[Шымбай (қала)|Шымбай]]
| 1,44
| 108,3
| 111,3
|36,3
|-
| 16
|[[Шоманай ауданы|Шоманай]]
|''Shumanoy''
|''Shomanay''
|[[Шоманай]]
| 0,78
| 53,1
| 55,6
|71,3
|-
| 17
|[[Елуқала ауданы|Елуқала]]
|''Ellikqalʼa''
|''Ellikqala''
|[[Бостан (Қарақалпақстан)|Бостан]]
| 5,42
| 140,5
| 156,0
|28,8
|}

== Энергетика ==
[[Тахияташ электр станциясы]] және [[Түйемойын электр станциясы]] жұмыс істейді.

== Қарақалпақстан ЖОО ==
*[[Қарақалпақ мемлекеттік университеті]]
*[[Қарақалпақ медицина университеті]]
*[[Нүкіс мемлекеттік педагогикалық институты]]
*[[Ташкент ақпараттық технологиялар университеті|Ташкент ақпараттық технологиялар университетінің]] Нүкіс филиалы
*[[Ташкент мемлекеттік аграрлық университеті|Ташкент мемлекеттік аграрлық университетінің]] филиалы
*Мемлекеттік өнер және мәдениет институтының филиалы

== [[Қарақалпақстан Жоғарғы Кеңесі|Жоғарғы Кеңес]] [[Қарақалпақстан Жоғарғы Кеңесінің төрағасы|төрағалары]] тізімі ==
# [[Тұрсын Алламбергенқызы Ешімбетова]] (1990–1991)
# [[Дәулетбай Нұратдинұлы Шәмшетов]] (ақпан–қараша 1991)
# [[Уббанияз Әшірбекұлы Әшірбеков]] (1991–1997)<ref>{{Cite web |url=http://evrazia.org/article/2531 |title=ЕВРАЗИЯ — Марип Кунградский: Украинские события разбудили все каракалпакские диаспоры<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2021-04-27 |archive-date=2019-02-04 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190204014315/http://evrazia.org/article/2531 |deadlink=no }}</ref><ref>{{Cite web |url=https://nrm.uz/contentf?doc=463081_ukaz_prezidenta_respubliki_uzbekistan_ot_23_12_1994_g_n_up-1027_o_vvedenii_v_deystvie_polojeniya_o_pasportnoy_sisteme_v_respublike_uzbekistan&products=1_vse_zakonodatelstvo_uzbekistana |title=Указ Президента Республики Узбекистан от 23.12.1994 г. N УП-1027 «О введении в действие Положения о паспортной системе в Республике Узбекистан» {{!}} Паспортно-визовая система {{!}}…<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2021-04-27 |archive-date=2021-04-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20210424032712/https://nrm.uz/contentf?doc=463081_ukaz_prezidenta_respubliki_uzbekistan_ot_23_12_1994_g_n_up-1027_o_vvedenii_v_deystvie_polojeniya_o_pasportnoy_sisteme_v_respublike_uzbekistan&products=1_vse_zakonodatelstvo_uzbekistana |deadlink=no }}</ref>
# [[Темір Камалұлы Камалов]] (1997–2002)<ref>{{Cite web |url=http://procella.ru/index.php?do=person&view=22893 |title=procella.ru is for sale<!-- Заголовок добавлен ботом --> |access-date=2021-04-27 |archive-date=2017-09-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170917064607/http://procella.ru/index.php?do=person&view=22893 |deadlink=no }}</ref>
# [[Мұса Тәжетдинұлы Ерниязов]] (2002–2020)
# [[Мұрат Қалибекұлы Камалов]] (2020<ref>{{Cite web|url=http://isrs.uz/ru/ozbekiston-yangiliklari/joqorgi-kengesga-rais-saylandi|title=Избран Председатель Жокаргы Кенеса {{!}} Институт стратегических и межрегиональных исследований при Президенте Республики Узбекистан|website=isrs.uz|access-date=2021-03-29|archive-date=2021-04-27|archive-url=https://web.archive.org/web/20210427114556/http://isrs.uz/ru/ozbekiston-yangiliklari/joqorgi-kengesga-rais-saylandi|deadlink=no}}</ref>–2022)
# [[Аманбай Тілеубайұлы Орынбаев]] (2022–)<ref>[https://joqargikenes.uz/uz/jo-ar-i-ke-es-basli-i Jo‘qorg‘i Kenges Raisi] (өзбекше) Жоғарғы Кеңес төрағасы. 2.10.2022</ref>

== Дереккөздер ==
<references/>
{{ТҮРКСОЙ}}

[[Санат:Қарақалпақстан]]