Құрсақ

Құрсақ

Құрсақ (абдомен); (лат. abdomen — құрсақ) — ішкі мүшелер орналасқан дене қуысы. Құрсақтың сүйектік негізін бел омыртқалары құрайды. Оның алдыңғы жағын көкет (диафрагма) шектейді. Ал бүйір және төменгі қабырғаларын құрсақ бұлшықеттері мен тері құрайды. Құрсақтың артқы шекарасы жамбас сүйегінің алдыңғы жиегімен тұстас келеді. Құрсақтың ішкі бетін көлденең шандыр мен ішперде астарлайды. Құрсақта өңеш, қарын, ащы және жуан ішектер, бауыр, үйқы безі, көкбауыр, бүйрек, несепағар, жыныс мүшелері, қан және лимфа тамырлары, жүйкелер, жүйке тораптары орналасады.

Құрсақ — құрсақ қабырғасынан және ішкі ағзалар орналасқан құрсақ қуысынан тұрады. Құрсақ қабырғасы — сырттан ішке қарай: тері, теріасты бұлшықетін қаптап жатқан екі қабат беткей шандыр (фасция), құрсақтың сыртқы қиғаш бүлшықеті, құрсақтың тік бұлшықеті (бұл бұлшықет адамда — құрсақтың алдыңғы жағында, жануарларда — құрсақтың төменгі жағыңда орналасады), құрсақтың ішкі қиғаш бүлшықеті, құрсақтың көлденең бүлшықеті, көлденең құрсақ шандыры және ішперде (сірлі қабық) қабаттарынан тұрады. Құрсақ қуысы (лат. cavum abdominis) — диафрагма (көкірек қуысы мен құрсақ қуысы шекарасындағы көкет) мен жамбас қуысы кіреберісіне дейінгі аралықтағы қуыс.

Жәндіктерде

Құрсақ буынаяқтылар денесінің кеуде бөлігінен кейінгісі. Көбінде құрсақ бунақталған өрмекшілерде және кенелерде кеуде мен құрсақ біріккен. Көп аяқтыларда құрсақ жетілмеген. Жақсы бунақталған құрсақ сыртқы қаңкасының сегментінде әрбір тергит және стернит(вентрит) жақсы айқындалған. Құрсақ кеудемен кең (орнықты құрсақ) немесе тар (сабақталған құрсақ) алдынғы жағымен жалғаскан. Тек қана жоғары сатылы шаянтәрізділерде құрсақ жетілген аяқтары боладыал төменгі сатылы шаянтәрізділерде, өрмекшітәрізділерде және жәндіктердің көбінде құрсақ аяқ болмайды. Жәндіктердің жыныстық және құйрық (церки) қосындылары кейбір төменгі сатылы жәндіктерде грифелькилері, ал кейбір түрлердің ұрғашыларында жұмыртқа салғышы немесе шаншары болады.