Үштерпенді сапониндер

Үштерпенді сапониндер пентациклді терпеноидтар. Олар төрт типке жатады: бета-амирин, гама-амирин, лупеол, фриделин және дамаран.

Қос байланыс кебінесе және 13 көміртек атомында кездеседі. Сапогениннің құрамында әр түрлі функциональдық топшаларын кездестіру мүмкін. Мәселен: глицерретин қышқылында гидросил тобы үшінші/ С-3/, онбірінші /С-11/ оттегі, карбоксил отызыншы көміртек атомында болады. Сапониннің молекуласында мынандай моносахаридтер: Д-галактоза, Д-глюкоза, Д-ксилоза, Д-глюкурон, Д-галактурон қышқылдарыжәне альфа рамноза үшырасуы ықтимал. Үштерпенді сапониндер аморфты заттар, анық балқу температурасы болмайды. Үштерпенді сапониндер нейтральдық және қышқыл қосылыстар болуы мүмкін. Көптеген сапониндер, белоктар, липидтер, стеариндер, танинмен молекулалық комплекстерді түзеді. Өсінді шикізаттан үштерпенді сапониндер сұйықталған этанол және метанолмен алынады. Алдын ала, майлы, бояу заттарды алып тастау үшін шикізатты петролей эфир, хлороформмен өңдейді. Үштерпенді сапониндер кебінесе аралиялар /Araliaceal/, бұршақтар /Fabaceal/, тауқалақайлар/Jamiaceal/, кекшегүлдер /Polymoniaceal/ полигалалар / Polygolaceal/, наурызшешектер/Primulaceal/ түқымдастарға жататын өсімдік түрлерінде үшырасады.Үштерпенді сапониндер организмге гормондар сияқты әсерін көрсетеді. Мысалы миясын т.б. өсімдіктердің сапониндерге күшті эстрогендік қасиеті болады. Медицинада күш-жігерді қалпына келтіруге, қақырық түсіргіш, зәр айдағыш, бүйрек ауруларында қолданады. Өнеркәсіпте, халық шаруашылығыңда құрамында үштерпенді гликозидтер бар өсімдіктердің маңызы өте зор.