Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау
Өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғау — электр тізбектері элементтерінің екі негізгі жалғау түрі.
Өткізгіштерді тізбектей жалғау
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Түйін деп үштен кем емес өткізгіштердің тоғысқан нүктесін атайды. Бұл бөлікте өткізгіш бар (9,5 сурет). Оларды тізбектей жалғағанда өткізгіштің бойынан бірдей ток өтеді, себебі тоқ таратылмайды. Бөліктің ұштарындағы потенциалдар айырымы:
немесе
Бөлік тізбегі үшін Ом заңынан , , т.с.с.
Сонда бөліктегі эквиваленттік кедергі болады. Осыдан өткізгіштерді тізбектей жалғау белгілерін аламыз.
Өткізгіштерді параллель жалғау
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Параллель қосылған кезде өткізгіштердің ұштары мен шеттері екі түйінге жинақталады (9,6 сурет). түйінге қүйылатын ток күшінің одан шығатыын тоқтардың қосындысына тең болатын анық: (9,10) Кернеу әрбір өткізгіште бірдей, олай болса Ом заңынан сәйкес , . Тоқтың мәндерін (9,10)-ға қойып мынаны аламыз:
мұндағы R - тізбек бөлігіндегі балама ( эквивалентті) кедергі[1]. Алынған тұжырымдарды біріктіре отырып, өткізгіштерді параллель жалғау белгілерін жазамыз:
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Физика Б. Кронгарт, В. Кем, Н. Қойшыбаев (Жалпы білім беретін мектептің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-сыныбына арналған оқулық) Алматы "Мектеп" 2006 ж.