Самаладай

Самаладай. Біздің түсінігімізде — нұр шашқан сәуле сияқты жап-жарық, жарқыраған.

«Түнде Қалқаман даласынан самаладай оттар жарқырайды» (Ә. Нүршайықов, Жер.).

Сөздің шыққан төркінін араб тілі деуге тура келеді. Арабтарда шамес — күн мағынасын береді. Байқауымызша, парсы тіліне арабтардан ауысса керек, бұларда «сәмави» тұлғалы сөз «көкшіл аспан» мағынасында қолданылады. Мұнда алғашқы араб тіліндегі мағынаға өзгеріс кіргені көрініп тұр. Ал арабтың «шамес» сөзі қырғыздардың қолданылуында «шамана» болыгі айтылып, мағынасын — шырак, факел деп өзгерткен.
Қазақтар араб сөзін «самала» тұлғасына дейін өзгерте отырып әрі -дай жұрнағын қосып, «самаладай» сөзін тудырған да, мағынасына да өзгеріс кіргізген. Тура мағынасын айтсақ, «самаладай жарық» тіркесі «күндей жарық» қалпында ұғынылмақ.