Інжу сырғалы қыз
"Інжу сырғалы қыз" (нидер. Het meisje met de parel) - голланд суретшісі Ян Вермеердің ең танымал картиналарының бірі. Оны көбінесе солтүстік немесе голландтық Мона Лиза деп атайды.
Картинаға "IVMeer" қол қойылған, бірақ салынған күні жазылмаған. Қазіргі таңда бұл сурет сақталған Маурицхейс мұражайының мәлімдемесі бойынша, сурет шамамен 1665 жылы салынған.[1] Ол туралы өте аз мәлімет бар. Вермеер оны тапсырыс бойынша жазған ба, әлде өзі салған ба – белгісіз. Егер тапсырыс берілсе, тапсырыс беруші кім болғаны және бейнеленген қыздың есімі белгісіз. Бір нұсқа бойынша суретші өзінің қызы Марияны бейнелеген. Не болса да, бұл ерекше портрет екені анық. Суретші қыздың басын көрерменге қарай жаңа ғана байқаған адамға бұрған сияқты тұрған сәтін түсіруге тырысты. Атауына сәйкес көрерменнің назары қыздың құлағындағы інжу сырғаларына аударылған. Қазіргі уақытта бірқатар зерттеушілер суретте інжу сырға бейнеленгеніне күмән келтіруде. Табиғи інжу-маржандар үшін өлшемі тым үлкен, ол жалған Венециандық шыны немесе інжу-маржан болуы мүмкін.
Қазіргі Вермеер сипаттамаларында сурет XVII ғасырдағы Голландияда "трон" деп аталатын жанрға жатады, ол толыққанды портреттер емес, адамның басының суреттерімен көрсетілген. 1994 жылы картинаны қалпына келтіру барысында түс схемасының әсемдігі мен көрерменге бағытталған қыздың көзқарасының тартымдылығын атап өтуге болады. Көптеген жылдар бойы суретшінің отанында сирек кездесетін картиналарын сақтау үшін табандылықпен күрескен Виктор де Стюрдің кеңесі бойынша А.А. дес Томбе картинаны 1881 жылы Гаагадағы аукционда тек екі гильден мен отыз центке сатып алды. Сурет қатты бұзылғаны және реставрацияны талап еткені белгілі. Дес Томбенің мұрагерлері болмағандықтан 1902 жылы Маурицхейс мұражайына бірнеше басқа картиналармен бірге "Інжу Сырғалы қызды" сыйға тартты.[2]
1937 жылы Вермеердің суретіне өте ұқсас картина жарыққа шықты. Оны коллекционер Эндрю в. Меллон Вашингтондағы Ұлттық өнер галереясына тапсырды. Қазір ол ХХ ғасырдың басында Хан Ван Мегереннің досы, көшірмеші Тео Ван Вайнгарден жазған Вермеердің жалған суреті болып саналады.[2]
Поп мәдениетте[өңдеу | қайнарын өңдеу]
2022 жылдың 27 қазанында Just Stop Oil қозғалысының екі белсендісі картинаны наразылық акцияның объектісі ретінде таңдады: бір адам картинаға маңдайын жабыстыруға тырысты, ал екінші сыбайласы өзіне қызыл сұйықтықты төгіп, аудиторияға “Аса көрнеті туынды көз алдыларыңда құрдымға кеткенін көрген қалай екен?” деген сұрақ қойды. Болған оқиғаның куәгерлері белсенділерге кедергі келтірді. Сурет Лондондағы, Дрездендегі және Потсдамдағы бұрынғы осындай жағдайлар болғандықтан қойылған кенеп вандалға қарсы әйнекпен жабылғандықтан зардап шеккен жоқ.[3]
2003 жылы Трейси Шевальердің аттас романы негізінде "Інжу сырғалы Қыз" көркем фильмі түсірілді, онда Вермеердің өмірбаяны мен отбасылық өмірі контекстінде кенептің жасалу тарихы гипотетикалық түрде қалпына келтірілді.
2007 жылы "Сыныптастар" (Сент-Триниан) фильмінде мектеп оқушылары Лондон ұлттық галереясынан "Інжу сырғалы қыз" картинасын ұрлап кетеді.
2013 жылы LEGO компаниясы 60008 "мұражайды тонау" жиынтығында кескіндеме LEGO стилінде бейнеленген.
2014 жылы ағылшын жерасты суретшісі Бэнкси Бристоль ғимараттарының бірінің қабырғасында граффити стиліндегі картинаның пародиясын жасады. Інжу сырғаның орнына оятқыш дабыл суреттелді. Графитти бейнеленген ғимарат қабырғасының фотосуреті суретшінің веб-сайтында "дабыл жарғақ пирсингі бар қыз" деген атпен жарияланған.[4]
Сурет Эдуард Веркиннің аттас әңгімесінде бар (2021 жылы шыққан).[5]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ «Інжу сырғалы қыз» Маурицхёйс мұражай сайтынан
- ↑ a b Vermeer // Vrij Nederland. — February 26, 1996. — С. 35–69.
- ↑ Just Stop Oil activist tries to glue own head to Girl with a Pearl Earring. The Guardian
- ↑ New Banksy 'earring' mural appears in Bristol Harbourside. BBC
- ↑ Эдуард Николаевич Веркин «Девушка с жемчужной сережкой»
 | Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|