Абыз (ру)

Абыз Әтембекұлы — Адайдың Мұңал — Бәйімбет бөлімінен шыққан би. Есімі руға берілген Абыз, жеті атасы енді толысып келе жатқан ру. Көп адам Абыз руының бар екенін білмейді, көбінесе Абыздың әкесін таниды (Әтембек би, Әтембек руы). Халық арасында қатты танымал емес, көп кездеспейтін, аз тараған ру десекте болады. Ұлдары: Есенжан (Би), Жылтыр-Дәрігер, Есқара, Жүсіп, Діңгіл.

Шежіре

Шежіресі: Адай ➞ Келімберді ➞ Мұңал ➞ Бәйімбет ➞ Алдаберді ➞ Райымберді ➞ Текей ➞ Әтембек ➞ Абыз

Сөздері

Ет тәттілігін қойса, мен ұрлығымды қоямын деген екен қасқыр...

Бәйімбет Абыз би: Тоқтының еті су, бойдақтың еті бу, құнан қойдың еті құрыш, дөнен қойдың еті бұрыш, қыс түспей үйтілген бесті қой, көкейімді тесті ғой деген екен.

Жиналған көпшілік бір астың үстінде, -Ереке, қай малдың еті тәтірек? - деп сұраған екен.

"Түйенің өркеш майына жон етін қуырғанда тәтті емес пе, жылқының жал-жаясы, қазы-қартасынан артық не бар, сиырдың тоқ ішегі, ешкінің бөтеке майы тәтті ғой" - депті, Есен Ермембет би.

Мал баққан қазақта тамыздың он төрті болмай лақты соймаған. Дәмсіз болады деп. Жалпы қозыны соя берген, бірақ лақты тамыздың он төртінен кейін сойған.

Қараша айында марқа, бұзау, құлын сойып, содан кейін, желтоқсанның басында еті дәмді кәрі қойды тауысқан. Қауыс, кәрі құртаңды тауыс деп, содан айтқан.

Кәрі қойдың етінен кейін, жылқының етін жеген. Содан ақпан айында түйенің етін жеген. Науырыздың он бесінен кейін ет жемеген.

Сонау мамырдың он төртіне дейін сүт, шұбат, қымыз ішкен. Ас қазанды жазған ғой. Екі ай ағарған ішсе асқазан қайтадан қалпына келеді екен. Мамырдың он төртінен бастап қайтадан қозы бағлан етін жей бастаған...

Сілтемелер

Сүйіндікқызы Бопай ханымның Орынбор генерал-губернаторы И.И. Неплюевке жазған талап-арызынан үзіндісі:

Абызы Әтембектің төкпек қағып, Ерлерге берді бата – от боп қарып!.. Ер Шотан, Арғынбай мен Айбас, Қонай Белге ұрып бес қаруын кетті аттанып...