Адольф фон Байер

Adolf von Baeyer
Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer in 1905
Туған күні, жері	1835 ж. қазанның 31 (1835—10—31) Berlin, Germany
Қайтыс болған күні, жері	1917 ж. тамыздың 20 (81 жаста) Starnberg, Germany
Ұлты	Germany
Зерттеу салалары	Organic chemistry
Интитуттары	University of Berlin Gewerbe-Akademie, Berlin University of Strasbourg University of Munich
Alma mater	University of Berlin
Докторлық жетекшісі	Robert Wilhelm Bunsen Friedrich August Kekulé
Докторлық студенттері	Emil Fischer John Ulric Nef Victor Villiger Carl Theodore Liebermann Carl Gräbe
Еңбегі үшін әйгілі	Synthesis of indigo
Негізгі марапаттары	Nobel Prize for Chemistry (1905)

Байер (Baeyer), Адольф фон (31 қазан 1835 ж. – 20 тамыз 1917 ж.) Неміс химигі Иоганн Фридрих Вильгельм Адольф Фон Байер 1905 жылы органикалық бояу және гидроароматты қосылыстар жайлы жұмысы негізінде органикалық химия мен химия өндірісінің өркендеуіне қосқан үлесі үшін химия бойынша Нобель сыйлығын алды. Байер индиго көк бояуының синтезін ашып, оны өнеркәсіптік жолмен алудың мүмкіндігін тапты. Гейдельберг университетінде Р.В. Бунзен мен Ф.А. Кекуленің оқушысы. 1860 жылдан бастап Берлин академиясында, Әскер академиясында оқытушы. 1872 жылдан Страсбург университетінің, 1875 жылдан Мюнхен университетінің оқытушысы. Жұмыстары органикалық химия мен стериохимияға жатады. 1864 жылы барбитур қышқылын және барбитураттарды ашты. 1866 жылы органикалық заттарды мырыш ұнтақтарымен тотықсыздану тәсілін енгізді. Меллит қышқылы, бензол гексакарбон қышқылы екенін көрсетті (1867). Неміс химигі А. Эммерлингпен бірге индол және оның туындыларын синтездеді (1869 ж.). Көптеген органикалық заттарды синтездеген, кейбір оларға тән химиялық реакцияларды ашты. 1885 жылы циклдер беріктігінің валенттік байланыстар арасындағы бұрыштық шамасына тәуелді екенін анықтайтын кернеу теориясын ұсынды. 1888 жылы Цис-транс-изомерия туралы түсінікті енгізді. Бензол солекуласының құрылысын зерттеп эксперименттік жолмен ондағы барлық көміртегі атомдары бірдей екенін дәледеді. Химик-органиктердің үлкен мектебін құрды. Неміс химиялық қоғамының президенті (1871, 1881, 1893, 1903), Петербург ғылым академиясының шетелдік мүшесі (1892 жылдан бастап), Нобель сыйлығының лауреаты (1905 ж.).