Хлоропласт: Нұсқалар арасындағы айырмашылық
Өңдеу түйіні жоқ |
Arystanbek (талқылау | үлесі) ш жартылай түсбеген өңдемелерді шегіндірдім |
||
| 1-жол: | 1-жол: | ||
[[Сурет:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|Клетка ішіндегі хлоропласт]] |
[[Сурет:Plagiomnium affine laminazellen.jpeg|thumb|Клетка ішіндегі хлоропласт]] |
||
[[Сурет:Überseemuseum Bremen 2009 238.JPG|thumb|Хлоропласт моделі]] |
[[Сурет:Überseemuseum Bremen 2009 238.JPG|thumb|Хлоропласт моделі]] |
||
'''Хлоропласт''' (грек. chloros — жасыл және plastos — соғып жасау) — [[фотосинтез]] процесін жүзеге асыратын өсімдіктердің жасуша ішкілік органоиды. Жарықсыз өсірген өсімдіктерде болатын [[этиопластар]] жарықтың әсерінен жасыл түске боялып, хлоропластға айналады. Осы айналу барысында ішкі [[мембрана]] қатпарлана өсіп [[тилакоид]] (бір қабат мембранадан тұратын жұқа құты-қапшық) түзеді. Тилакоидтар өзара топтасып [[граналар]] пайда болады. Тилакоидты граналар жуып, дестелеп қойған тостаған-табақшаны елестетеді. Онда [[пигмент]]тер, [[электрон]] тасымалдағыш тізбек және [[фермент]]тер шоғырланады. Тилакоидты граналардан бос кеңістікті [[строма]] деп атайды. Хлоропласт тилакоидты граналардың саны бірнешеу. Оларды өзара стромалық тилакоид жалғастырып тұрады. Стромада фотосинтездің биохимиялық реакциялары жүреді. Жоғары сатыдағы өсімдіктерде хлоропласт сопақша, [[линза]] тәрізді. Оның ұзындығы 5 — 10 мкм, ені 2 — 3 мкм. Әр жасушада шамамен 20 — 30-дай хлоропласт болса, балдырларда мөлшері өте үлкен, формасыз 1 — 2 данасы ғана болады. Хлоропласт жартылай дербес (автономды) құрылым, себебі онда мембраналық тилакоидты жүйеден басқа меншікті белок синтездегіш тетіктер бар. Оларға сақина тәрізді [[ДНҚ]] молекуласы мен [[РНҚ]] және [[рибосома]]лар жатады. Бұлардың көмегімен хлоропласт кейбір өзіне қажетті ақуыздарды синтездей алады. Хлоропластда сонымен қатар май түйіршіктері мен крахмал дәндері кездеседі. Клеткада хлоропласт бөліну арқылы көбейеді, бірақ оның жасуша ядросының бөлінуімен сәйкес келуі шарт емес. Хлоропластты [[цианобактерия]]лардың ежелгі ядролы [[гетеротроф]]ты балдырлармен немесе қарапайымдармен [[симбиогенез]] нәтижесінде пайда болған деп жорамалдайды. |
'''Хлоропласт''' (грек. chloros — жасыл және plastos — соғып жасау) — [[фотосинтез]] процесін жүзеге асыратын өсімдіктердің жасуша ішкілік органоиды. Жарықсыз өсірген өсімдіктерде болатын [[этиопластар]] жарықтың әсерінен жасыл түске боялып, хлоропластға айналады. Осы айналу барысында ішкі [[мембрана]] қатпарлана өсіп [[тилакоид]] (бір қабат мембранадан тұратын жұқа құты-қапшық) түзеді. Тилакоидтар өзара топтасып [[граналар]] пайда болады. Тилакоидты граналар жуып, дестелеп қойған тостаған-табақшаны елестетеді. Онда [[пигмент]]тер, [[электрон]] тасымалдағыш тізбек және [[фермент]]тер шоғырланады. Тилакоидты граналардан бос кеңістікті [[строма]] деп атайды. Хлоропласт тилакоидты граналардың саны бірнешеу. Оларды өзара стромалық тилакоид жалғастырып тұрады. Стромада фотосинтездің биохимиялық реакциялары жүреді. Жоғары сатыдағы өсімдіктерде хлоропласт сопақша, [[линза]] тәрізді. Оның ұзындығы 5 — 10 мкм, ені 2 — 3 мкм. Әр жасушада шамамен 20 — 30-дай хлоропласт болса, балдырларда мөлшері өте үлкен, формасыз 1 — 2 данасы ғана болады. Хлоропласт жартылай дербес (автономды) құрылым, себебі онда мембраналық тилакоидты жүйеден басқа меншікті белок синтездегіш тетіктер бар. Оларға сақина тәрізді [[ДНҚ]] молекуласы мен [[РНҚ]] және [[рибосома]]лар жатады. Бұлардың көмегімен хлоропласт кейбір өзіне қажетті ақуыздарды синтездей алады. Хлоропластда сонымен қатар май түйіршіктері мен крахмал дәндері кездеседі. Клеткада хлоропласт бөліну арқылы көбейеді, бірақ оның жасуша ядросының бөлінуімен сәйкес келуі шарт емес. Хлоропластты [[цианобактерия]]лардың ежелгі ядролы [[гетеротроф]]ты балдырлармен немесе қарапайымдармен [[симбиогенез]] нәтижесінде пайда болған деп жорамалдайды.<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 9 том</ref> |
||
Хлоропласттар - қосмембраналы сопақша пішінді |
|||
Жасушадағы саны: 1-100 |
|||
Диаметрі: 3-10 мкм |
|||
Пигменттері: хлорофилл, фотосинтетикалық пигмент |
|||
Ішкі сұйықтығы: строма |
|||
Мембранасында: жарық фаза (хлорофилл, пигменттер, ферменттер, электрон тасымалдаушылар) |
|||
Пішіні: дөңгелек,сопақша линза тәрізді; |
|||
Қалыңдығы: 1-2мкм,көлемі 2-7 мкм. |
|||
Құрамы: 50% нәруыз,33 % липид, 5-10 % хлорофилдер, |
|||
1-2% каратиноидтар, ДНҚ мен РНҚ ,минералды тұздар,Е, К, Д дәрумендері, |
|||
фотосинтездеуші ферменттер мен 75% су |
|||
'''Строманың құрылысы, қызметі''' |
|||
Сақиналы ДНК; |
|||
Рибосома; |
|||
Ферменттер; |
|||
Фотосинтездің қараңғы фазасы өтеді. Строма құрамында еритін ферменттер, Кальвин цикліне қатысатын ферменттер, қант, органикалық қышқылдар болады. Фотосинтез нәтижесінде жиналған көмірқышқыл газы крахмал дәндері ретінде сақталады |
|||
'''Хлорофилл құрылысы''' Химиялық құрылысы: дикарбонды органикалық күрделі эфир – хлорофиллин, 2 спирт қалдығы – фитол және метил |
|||
оптикалық және химиялық сенсибилизатор |
|||
'''Хлорофиллдің физикалық қасиеттері''' |
|||
Хлорофилл молекуласының құрамына жарықты сіңіретін жалпақ басы, орталық атом –Mg, ұзын гидрофобты көмірсутекті”құйрық” . Mg жетпегенде өсімдіктердің жапырағы сарғаяды. |
|||
Хлорофилл а ерітіндісі 429 және 660 нм ұзындықтағы жарықты, хлорофилл b — 453 және 642 нм ұзындықтағы жарықты |
|||
сіңіреді. |
|||
'''Хлорофилдің түзілуіне қажетті жағдайлар''' Жасыл түске боялуға бейім пропластидтердің болуы |
|||
Жарықтың болуы |
|||
Fe(2+) тұздарының болуы |
|||
Оптимальды t 15 c |
|||
Ауада оттегінің жеткілікті мөлшерінің болуы |
|||
<ref>[[Қазақ Энциклопедиясы|"Қазақ Энциклопедиясы"]], 9 том</ref> |
|||
== Сілтемелер == |
== Сілтемелер == |
||
<references /> |
<references /> |
||
17:25, 2014 ж. мамырдың 15 кезіндегі нұсқа
Хлоропласт (грек. chloros — жасыл және plastos — соғып жасау) — фотосинтез процесін жүзеге асыратын өсімдіктердің жасуша ішкілік органоиды. Жарықсыз өсірген өсімдіктерде болатын этиопластар жарықтың әсерінен жасыл түске боялып, хлоропластға айналады. Осы айналу барысында ішкі мембрана қатпарлана өсіп тилакоид (бір қабат мембранадан тұратын жұқа құты-қапшық) түзеді. Тилакоидтар өзара топтасып граналар пайда болады. Тилакоидты граналар жуып, дестелеп қойған тостаған-табақшаны елестетеді. Онда пигменттер, электрон тасымалдағыш тізбек және ферменттер шоғырланады. Тилакоидты граналардан бос кеңістікті строма деп атайды. Хлоропласт тилакоидты граналардың саны бірнешеу. Оларды өзара стромалық тилакоид жалғастырып тұрады. Стромада фотосинтездің биохимиялық реакциялары жүреді. Жоғары сатыдағы өсімдіктерде хлоропласт сопақша, линза тәрізді. Оның ұзындығы 5 — 10 мкм, ені 2 — 3 мкм. Әр жасушада шамамен 20 — 30-дай хлоропласт болса, балдырларда мөлшері өте үлкен, формасыз 1 — 2 данасы ғана болады. Хлоропласт жартылай дербес (автономды) құрылым, себебі онда мембраналық тилакоидты жүйеден басқа меншікті белок синтездегіш тетіктер бар. Оларға сақина тәрізді ДНҚ молекуласы мен РНҚ және рибосомалар жатады. Бұлардың көмегімен хлоропласт кейбір өзіне қажетті ақуыздарды синтездей алады. Хлоропластда сонымен қатар май түйіршіктері мен крахмал дәндері кездеседі. Клеткада хлоропласт бөліну арқылы көбейеді, бірақ оның жасуша ядросының бөлінуімен сәйкес келуі шарт емес. Хлоропластты цианобактериялардың ежелгі ядролы гетеротрофты балдырлармен немесе қарапайымдармен симбиогенез нәтижесінде пайда болған деп жорамалдайды.[1]
Сілтемелер
- ↑ "Қазақ Энциклопедиясы", 9 том
 | Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
|
Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |