Жер құрылымы: Нұсқалар арасындағы айырмашылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Тарихын шолу
← Ескірек өңдемеЖаңарақ өңдеме →
Content deleted Content added
VisualWikitext
ш «Жер туралы ғылымдар» деген санатты қосты (HotCat құралының көмегімен)
1-жол: 1-жол:
[[Сурет:Globespin.gif|thumb|right|200px|]]
[[Сурет:Globespin.gif|thumb|right|200px|]]
'''Жер''' - диаметрі 6357-6378 км-ге тең [[эллипс]]тік (дөңгелекке жуық) шаршы нысандас [[Күн жүйесі]]ндегі [[Күн (жұлдыз)|Күннен]] әрі қарай санағанда үшінші [[ғаламшар]].
'''Жер''' - диаметрі 6357-6378 км-ге тең [[эллипс]]тік (дөңгелекке жуық) шаршы нысандас [[Күн жүйесі]]ндегі [[Күн (жұлдыз)|Күннен]] әрі қарай санағанда үшінші [[ғаламшар]].


Жер негізгі 3 [[геосфера]]дан тұрады:
Жер негізгі 3 [[геосфера]]дан тұрады:
9-жол: 9-жол:
Жердің физикалық қасиеттері мен температурасы тереңдеген сайын өзгереді.
Жердің физикалық қасиеттері мен температурасы тереңдеген сайын өзгереді.


Жердің ішкі өзегін ''[[ядро]]'' деп атайды. Жердің ядросын радиусы 3486 км-дей құрайды. Ол ''сыртқы'', және ''ішкі ядроға'' (субядроға) бөлінеді. Бұл екеуінің арасында сыртқы ядро құрамына кіретін аралық белдем бар. Ядро шекарасында бойлық сейсмикалық толқындардың таралу жылдамдығы 13,6 км/с-тан 8,1 км/с-қа дейін кемиді, субядро шегіне тау 11,2 км/с-қа дейін артады. Субядродағы сейсмикалық толқындардың таралу жылдамдығы тұрақты.
Жердің ішкі өзегін ''[[ядро]]'' деп атайды. Жердің ядросын радиусы 3486 км-дей құрайды. Ол ''сыртқы'' және ''ішкі ядроға'' (субядроға) бөлінеді. Бұл екеуінің арасында сыртқы ядро құрамына кіретін аралық белдем бар. Ядро шекарасында бойлық сейсмикалық толқындардың таралу жылдамдығы 13,6 км/с-тан 8,1 км/с-қа дейін кемиді, субядро шегіне тау 11,2 км/с-қа дейін артады. Субядродағы сейсмикалық толқындардың таралу жылдамдығы тұрақты.


Жердің келесі қабаты — ''[[мантия]]'' ''({{lang-el|mantion}}—жамылғы)''. Мантия жоғарғы ''(900 км-ге дейін)'' және төменгі ''(900—2900 км)'' мантияға бөлінеді. Мантия жер көлемінің 83%-ын, жалпы салмағының 67%-ын құрайды. Жоғарғы мантияның 250—300 км тереңдігінде қаттылығы мен беріктігі төмендеу,тұтқыр қабат орналасқан,оны ''[[астеносфера]]'' деп атайды.
Жердің келесі қабаты — ''[[мантия]]'' ''({{lang-el|mantion}}—жамылғы)''. Мантия жоғарғы ''(900 км-ге дейін)'' және төменгі ''(900—2900 км)'' мантияға бөлінеді. Мантия жер көлемінің 83%-ын, жалпы салмағының 67%-ын құрайды. Жоғарғы мантияның 250—300 км тереңдігінде қаттылығы мен беріктігі төмендеу, тұтқыр қабат орналасқан, оны ''[[астеносфера]]'' деп атайды.


Жердің ең беткі жұқа қатты қабығы — ''[[жер қыртысы]]''. Жер қыртысы деп - литосфераның жоғарғы қабаты , жер бетіндегі барлық сулар - гидросфера , жерден 20 шақырым биіктікке дейінгі атмосфераның төменгі қабатын және бүкіл тірі ағзалардың өмір сүру аймағын айтамыз. Географиялық қабықтың пайда болуынан ірі табиғи кешендері материктер мен мұхиттар пайда болды.
Жердің ең беткі жұқа қатты қабығы — ''[[жер қыртысы]]''. Жер қыртысы деп - литосфераның жоғарғы қабаты, жер бетіндегі барлық сулар - гидросфера, жерден 20 шақырым биіктікке дейінгі атмосфераның төменгі қабатын және бүкіл тірі ағзалардың өмір сүру аймағын айтамыз. Географиялық қабықтың пайда болуынан ірі табиғи кешендері материктер мен мұхиттар пайда болды.
Дүние жүзінде 6 материк немесе құрлық бар.Олар : Еуразия ,Африка , Солтүстік Америка , Оңтүстік Америка , Аустралия , Антрактида.Мұхиттардың саны 4:Тынық , Атлант , Үнді , Солтүстік Мұзды мұхиттары.
Дүние жүзінде 6 материк немесе құрлық бар. Олар: Еуразия, Африка, Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Аустралия, Антрактида. Мұхиттардың саны 4: Тынық, Атлант, Үнді, Солтүстік мұзды мұхиттары.


{| class="wikitable" style="margin: 4px; margin-right: 0px; width: 100%;"
{| class="wikitable" style="margin: 4px; margin-right: 0px; width: 100%;"
56-жол: 56-жол:
{{дереккөздер}}
{{дереккөздер}}


[[Санат:Жер]]
[[Санат:Жер құрылысы]]
[[Санат:Жер туралы ғылымдар]]

09:44, 2015 ж. қаңтардың 15 кезіндегі нұсқа

Жер - диаметрі 6357-6378 км-ге тең эллипстік (дөңгелекке жуық) шаршы нысандас Күн жүйесіндегі Күннен әрі қарай санағанда үшінші ғаламшар.

Жер негізгі 3 геосферадан тұрады:

  1. жер қыртысы,
  2. мантия,
  3. ядро.

Жердің физикалық қасиеттері мен температурасы тереңдеген сайын өзгереді.

Жердің ішкі өзегін ядро деп атайды. Жердің ядросын радиусы 3486 км-дей құрайды. Ол сыртқы және ішкі ядроға (субядроға) бөлінеді. Бұл екеуінің арасында сыртқы ядро құрамына кіретін аралық белдем бар. Ядро шекарасында бойлық сейсмикалық толқындардың таралу жылдамдығы 13,6 км/с-тан 8,1 км/с-қа дейін кемиді, субядро шегіне тау 11,2 км/с-қа дейін артады. Субядродағы сейсмикалық толқындардың таралу жылдамдығы тұрақты.

Жердің келесі қабаты — мантия (гр. mantion—жамылғы). Мантия жоғарғы (900 км-ге дейін) және төменгі (900—2900 км) мантияға бөлінеді. Мантия жер көлемінің 83%-ын, жалпы салмағының 67%-ын құрайды. Жоғарғы мантияның 250—300 км тереңдігінде қаттылығы мен беріктігі төмендеу, тұтқыр қабат орналасқан, оны астеносфера деп атайды.

Жердің ең беткі жұқа қатты қабығы — жер қыртысы. Жер қыртысы деп - литосфераның жоғарғы қабаты, жер бетіндегі барлық сулар - гидросфера, жерден 20 шақырым биіктікке дейінгі атмосфераның төменгі қабатын және бүкіл тірі ағзалардың өмір сүру аймағын айтамыз. Географиялық қабықтың пайда болуынан ірі табиғи кешендері материктер мен мұхиттар пайда болды. Дүние жүзінде 6 материк немесе құрлық бар. Олар: Еуразия, Африка, Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Аустралия, Антрактида. Мұхиттардың саны 4: Тынық, Атлант, Үнді, Солтүстік мұзды мұхиттары.

Жер құрылымы [1]

1. Жердің ішкі ядросы 2. Сыртқы ядросы
3. Мантия 4. Сыртқы мантиясы
5. Жер қыртысы 6. Литосфера 		Тереңдігі[2] (km) Қабаттар
(геосфералар)
  		Тығыздығы (г/cм3)
0 - 60 Литосфера —
0 - 35 Жер қыртысы 2,2 - 2,9
35 - 60 Сыртқы мантия 3,4 - 4,4
35 - 2 890 Мантия 3,4 - 5,6
100 - 700 Астеносфера —
2 890 - 5 100 Сыртқы ядро 9,9 - 12,2
5 100 - 6 378 Ішкі ядро (субядро) 12,8 - 13,1

Дереккөздер

  1. ↑ Jordan T. H., Structural Geology of the Earth's Interior|tidning, Proceedings National Academy of Science|datum, 1979, 76,, 4192–4200 [1]
  2. ↑ Robertson Eugene C., 2001-07-26 [2]The Interior of the Earth|utgivare,24 mars 2007
«https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Жер_құрылымы&oldid=2209833» бетінен алынған