Аяқтоғыз
Ақтоғыз - әдеттік құқықтағы айып төлемінің атауы [1]. [2]
Сондай-ақ, ас-жиындарда тартылатын «тоғыздардың» соңғы тоғызының атауы да. Әдет-ғұрып құқығында ақсақалдар мен билер соты жеңіл деп таныған қылмыс үшін аяқтоғыз айыпқа кескен. Оның мөлшері шамамен 7-8 қойға тең болды. Оны кейбір деректер бойынша қасқа тоғыз деп атаған. Айып үшін бірнеше тоғыз «кессе», әдетте бас тоғыз бен аяқтоғыз анық көрсетілу керек. Үлкен ас-жиындарда белгіленген сый-тарту, бәйгелер бірнеше атқа, балуанға, ақындарға берілетін бәйге немесе «тоғыздың» төменгі шегі, «тоғыз» заттан тұрады және ондағы аяқтоғыздың көлемі бас тоғыздың сипатына байланысты анықталады [3]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Уәлиев Н. Жұмбақ сандар // Жалын. 1988. №4
- ↑ Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2
- ↑ Мұқанов С. Халық мұрасы. Тарихи-этнографиялық шолу. Таңдамалы шығармалар. XV том. Алматы: Жазушы, 1979