Ағаш гидролизі
Ағаш гидролизі - ағаш құрамындағы суда ерімейтін полисахаридтерді суда еритін монозаларға айналдыру процесі.
Ағаш гидролизі нәтижесінде азық-түлікке жарамсыз өсімдік қалдығынан (ағаш сүрегі, жоңқа, сабан т.б.) азық-түлікке жарамды заттар және бірқатар басқа өнімдер алынады. Өсімдік қалдығының ¾ бөлігі - целлюлоза мен гемицеллюлозалар түріндегі полисахаридтер. Ағашты гидролиздегенде сұйық (моноза ) ертіндісі, қатты (гидролиз лигнины) және ұшқыш (сірке, құмырсқа қышқылдары, метил спирті) заттар түзіледі.
Ағаш гидролизі - катализаторлар - концентрациялы және сұйықталған қышқылдар, қышқыл тұздар т.б. көмегімен жүретін күрделі процесс; бұл процесс бірнеше сатыда жүріп, ең соңында моноза түзіледі. Гидролиз жылдамдығы температураға және катализатор түріне, мөлшеріне байланысты. Монозалар еріндісінен кристалдау арқылы ас глюкозасын және техникалық ксилоза; көп атомды спирттерді гидрлеу арқылы глицерин, этилегликоль, органикалық қышқылдарды тотықтыру арқылы этил және бутил спирттерді, ацетон, ашытқы, антибиотиктер т.б. көптеген заттар алынады.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- “Қазақстан”: Ұлттық энциклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998