Ағаш жығу

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Ағаш жығу (құлату) діңі жуан, бойлап биік өскен, ары қарай өсуге қауқары ағашты ерте көктемде бүр атпай, күн қызбай тұрып жығады. Ал отынға, құрылыс материалына пайдаланатын ағашты жазда немесе күзде кеседі. Жуандығы түйенің беліндей, адамның құшағындай болып өскен үлкен қарағайды өткір балтамен шауып құлатады. Ағашты адамға зақым келтірмейтіндей бағытқа немесе тасуға ыңғайлы жағына қарай құлату үшін сол жағының түбін жартысына дейін шауып алады да, онан екінші жағынан ақырындап шапқанда ол діттеген бағытқа қарай құлайды.

Кейбір ағаш шеберлері биік өскен ағаштың ұшар басын шауып бөліп құлатады. Жығылған қарағайды көлікпен сүйреу, кептіру үшін алдымен «бұтақтап» (бұтақтарын шауып) сыртқы қабығын балтамен шауып не сыдырып алып тастаған соң қарағайды аршиды. Көлік тартардай етіп, жуан, жіңішкелігіне қарай ұзындығы 3-5 м етіп кеседі. Одан соң қарағай жыққан биік беттен төмен қарай сүйменмен екі жақтап, екі адам қозғап төмен қарай сырғытып жібереді, мұны қарағайды «ағызу» деп атайды. Тау етегіне түскен ол қарағайды көлікпен сүйреп тиісті жерге жеткізеді. Ағашты шабуға кіріскенде «Бисмилла, Орманшы ата, қолдай гөр» деп тілек тілейді. Ағашты шектен тыс көп шапса және сәтсіз күндері шықса балапан ағаштарға тиіссе ағаштың пірінің қаһарына ұшырайды, оны шапқан адамның өзіне, отбасы мүшелеріне жамандық келеді деп ырым еткен. Ағаш жығуға сәтсіз ауыр күн сейсенбі, жұма деп саналады.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақтың этнографиялық категориялар, ұғымдар мен атауларының дәстүрлі жүйесі. Энциклопедия. - Алматы: DPS, 2011. - ISBN 978-601-7026-17-2