Ақкөл (көл, Дағыстан)
| Ақкөл | |
 | |
| Морфометрия | |
|---|---|
| Теңiз деңгейiнен биіктігі | −16 м |
| Ауданы | 1,8 км² |
| Тереңдігі | 4 м |
| Орналасуы | |
| 42°57′38″ с. е. 47°32′29″ ш. б. / 42.96056° с. е. 47.54139° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 42°57′38″ с. е. 47°32′29″ ш. б. / 42.96056° с. е. 47.54139° ш. б. (G) (O) (Я) | |
| Ел |  Ресей |
| Аймақ | Дағыстан |
| Аудан | Махачқала |
Ақкөл — Ресейдегі көл, Дағыстан астанасы — Махачқала қаласында орналасқан.
Географиялық жағдайы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Қаланың оңтүстік-шығыс бөлігінде, Редукторный кентінде, Каспий теңізінің жағалауынан 1 шақырым жерде орналасқан.
Нысана туралы мәлімет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Оның лагуналық шығу тегі және дөңгелек-шаршы пішіні бар. Максималды тереңдігі шамамен 4 метр. Оны Каспий теңізінен бөліп тұрған құмды шығанақты шаюдан пайда болған[1]. XX ғасырдың ортасында Каспий теңізі деңгейінің төмендеуі нәтижесінде көл кеуіп, кейіннен Қазан төңкерісі арнасынан су толтыру арқылы қалпына келтірілді[2].
Көлдің батыс бөлігі 12 га аумақты негізгі акваториядан шамамен 1,028 км² (2013) жартылай шеңберлі бөгетпен бөлінген. Жер асты суларымен (80%), сонымен қатар атмосфералық жауын-шашынмен (20%) қоректенеді.
Өсімдік және жануар әлемі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
XX ғасырдың ортасында су қоймасы балық шаруашылығына пайдаланылды. Көлдің биомассасы 67% тұщы су моллюскаларын құрайды. Микробалдырлардың 48 түрі бар. Сазан мен тұқы өсіруге арналған шырлану суқоймасы ретінде пайдаланылды.
Мәселелері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көпқабатты үйлердің құрылысынан, қапшықталған жағалаулардан және құрылыс материалдарының апатты үйінділеріне байланысты қатты антропогендік әсерге ұшырайды. 2020 жылдың ақпан айында көлде балықтардың жаппай қырылуы әлеуметтік желі қолданушыларының назарын аударды. Жүргізілген тексерулердің нәтижесінде өлім себебі судың уыттылығының күрт жоғарылауы деп аталды, бұл оған жуғыш заттардың түсуінен болуы мүмкін. Ластану көзі табылмады[3][4].
Зерттеуі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көлдің гидрографиясы мен мәселелерін егжей-тегжейлі зерттеумен РҒА Дағыстан ғылыми орталығының Каспий биологиялық ресурстар институты айналысады.
Көрікті жерлері[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Көлдің солтүстік жағасында орыс мұғалімінің ескерткіші бар осы аттас Ақкөл саябағы орналасқан. Ескерткіш орнатылған алаңқайдың астында Махачқала тарихының мұражайы орналасқан.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Ақкөл көлі, Дағыстан Республикасы, Махачқала (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 15 қараша 2018.
- ↑ Дағыстанның физикалық географиясы / Б. А. Акаев — М.: Школа, 1996. — Б. 212. — 384 б. — ISBN 5-8288-1139-8.
- ↑ Росрыболовство Ақкөл көліндегі балықтардың өлу себебі туралы өз нұсқасын жариялады. Информационный портал РИА «Дагестан».(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 19 наурыз 2020.
- ↑ Ақкөл көліндегі балықтардың қырылуына судың улылығы себеп болды — Жастардың өңіраралық ақпараттық ресурсы.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 19 наурыз 2020.