Ақмешіт ойраны
Ақмешіт ойраны
Тарихы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ақмешіт ойраны-Орынбор губерниясының генерал-губернаторы В.А. Перовский бастаған отрядтың 1853 жылы Ақмешіт бекінісін (қазіргі Қызылорда қаласы) басып алуы.Ресейдің Орта Азиядағы саясатын дербес жүргізуге патшадан өкілеттік алған Перовский Қоқан хандығының бекінісі болып тұрған Ақмешітке 1853 жылы 2 шілдеде келіп жетті.Оның отрядына 2850 жауынгер,зеңбіректер, т.б. қару-жарақтар болды.Генерал бекіністің Түркістанмен,Ташкентпен, Бұхарамен, Хиуамен, жергілікті мекендерімен қатынас жолдарына қатаң бақылау орнатып, барлаушы топтар жіберді.Ақмешітте 400-ден астам сарбаз және зеңбірек, қару-жарақ қоймасы болды. Жасақтарын жүзбасылар Бекбай, Құлбай,Қаңлыбай деген қазақтар мен Лепес есімді қарақалпақ басқарды.Тыңғылықты әзірліктен кейін 28 шілдеде генерал шешуші шайқас басталды.Оған қазақ сұлтандары Елекей (Ермұхамед) мен Мұхамеджан Баймұхамедовтың қарулы күштері де қосылды. Қорғанды алу кезінде 230 ақмешіттік қаза тауып, 77-і(35-і жаралы күйінде) тұтқынға түсті. Ақмешіттің ойрандалуы Ресей империясының Орта Азияны одан әрі отарлауына жол ашты.Ақмешіт генералдың құрметіне Перовск форты болып аталды. Қаланың Ақмешіт аты 1922 жылы қайтарылғанымен, 1925 жылы Қызылорда болып қайта өзгертілді.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
(references/) Қазақ хандығы(II бөлім)