Бейли миссиясы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Бейли миссиясы - Ұлыбританияның Орта Азия халықтарының ұлт-азаттық қозғалысына қаржылай және әскери-дипломатиялық қолдау көрсету мақсатында ұйымдастырған өкілдігі. «Интеллидженс сервис» барлау тобының қызметкері Бейли Фредериктің (1882-1967) есімімен аталған. 1918 ж. 14 тамызда майор Бейли ағылшын әскери-дипломатиялық миссиясының құрамында Ташкентке келеді. Астыртын түрде басмашылар қозгалысымен және 1918 ж. көктемде құрылған Түркістан одағымен тығыз байланыс орнатады. 1918 ж. тамызда осы үйыммен жасалған шартқа сәйкес, большевиктерге қарсы барлық күштер Қарулы көтеріліске жұмылдырылады. Ағылшындар Бейли миссиясы арқылы Түркістан одағына 22 млн. сом несие беріп, қару-жарақпен қамтамасыз етеді. Орта Азия мен Қазақстан Кеңестер үстемдігінен азат етілген жағдайда мұнда Түркістан демократиялық республикасын кұру жоспарланады. Толық тәуелсіздігі жарияланганга дейін бұл республиканың 50 жыл мерзімге Ұлыбританияның протектораты болуы жөнінде келісіледі. Бүкілресейлік төтенше комиссия органдарына белгілі болып қалуына байланысты 1918 ж. қарашадан бастап Бейли жасырынып жүріп жұмыс істеуге мәжбүр болады. 1919 ж. қаңтар айында Ташкентте болған Кеңес өкіметіне қарсы көтеріліс сәтсіз аяқталғаннан кейін ол 1920 жылдың басында Бұхара арқылы Мешхедке (Солтүстік Иран) өтіп кетеді.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Айбын. Энциклопедия. / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы: «Қазақ энциклопедиясы», 2011. - 880 бет.ISBN 9965-893-73-Х