Бекайдар би Әлменбетұлы

Бекайдар би
Бекайдар Әлменбетұлы
Туған күні	1745 (1745)
Қайтыс болған күні	1854 (1854)
Ұлты	қазақ
Қызметі	би
Әкесі	Әлменбет

Бекайдар би Әлменбетұлы (1745–1854) — Орта жүз биі, Орталық Қазақстан кіндігі Қарағанды облысы жерінде билік айтқан. Әділ сөзді би, тілге көсем шешен. Туған өңірдегі би-шешендер, әйгілі батыр, озық ойлы ел жақсылары мен мырзалары арасында өскен Бекайдар, солардан тәлім алған. Ел шетіне жау тиген, елдің іргесі сөгіле бастаған алмағайып заманда өмір сүрген. Бекең айтты деген өнегелі сөздер ел ішінде әлі де сақталған. Малды өрісінде, құлынды желісінде, баланы жас кезінде танып, сын айтатын дәл болжампаз, ақылды шешен, бидің дүрі болған екен.

Бекайдар би сөздері

Адал болу қиын, адам болу одан да қиын.

Жаман елдің жақсысы болғанша, жақсы елдің жаманы болғаны артық.

Адал ниет — дұшпанды дос етер. Арамдық досты қас етер.

Үлкеннен алған ақыл — арыңа қосқан нақыл.

Дұшпаныңа достық ет — демес сені әрі кет.

Ой-өрісі — қиял төресі.

Баламен бала болу — баланы сүйе білу.

Бала тілін таппаған, Бала сүйіп бақпаған.

Баласы жоқ — тәні жоқ, Анасы жоқ — жаны жоқ.

Сүйе білу — сүйкімді болу.

Жақсы — ызбарлы, Жаман — ырғарлы.

Ақиқат — өшпейді, Шариғат — көшпейді.

Сұлулық — шақырып турады, Зұлымдық ақырып тұрады.

Мархабатты көңіл — таза өмір.

Көңіл айта білу — жадыратады, Ұстамдылық түбінде — сабыр жатады.

Қуана білу — білімдігің, Жұбана білу — ілімдігің.

Жақсыдан сөз қалар, Жаманнан сыз қалар.

Жылы сөз — жан берер, Ыстық сезім — сән берер.

Халқыңнан саяқ жүрсең — тозарсың, Бірге жүрсең — озарсың.

Өлгенді елеп өт, Ол адамның баласы. Туғанға елең ет, Оның да бар анасы.

Арсызда ақыл жоқ.

Шаншу — қан қыздырады, Қаңқу — жан тоздырады.