Бұзаулау

Бұзаулау (отел) - қалыпты жағдайда өткен буаздық мерзімінің аяғында сиырдың бұзау тууы. Сиыр б.-ы жеңіл өтіп, бұзауы ширақ туып, тез аяқтанып кету үшін бұзау сиырды дұрыс азықтандырып, күту қажет. Буаздықтың соңына қарай жедел өсіп, дамитын ұрықты жақсы қоректендіріп, жетілдіру үшін б.-ың соңғы 45-60 күнінде сиырды саумай, суалтады. Суалтылған сиыр рационында сапалы пішен мөлшерін, құнарлы жемді азайтады, аумақты шырын азықты шектейді. Б-на 8-10 күн қалғаңда сиырды алдын-ала тазартылып, қалың етіп құрғақ сабан төселенген б.а-йтын орнына ауыстырады. Сиыр тынышсызданып, көздері аларып, ыңыранып, артына жиі бұрылып қарай беретін толғақ белгілері байқалғанда, оның сарпайын, бөксесін марганцовка ертіндісімен жуады, мазасын алмайды. Дұрыс даярланған, дені сау сиыр ешбір қиындықсыз, еш көмексіз-ақ өздігімен б.-ды. Сиырдың б.-ы қиындап, созылса (жарты сағаттан асса) немесе бұзау теріс келсе жәрдемге мал дәрігерін шақыртады. Туған бұзаудың тұмсығын, көзін, аузын шаранадан тазартып, сүртіп, кіндігі үзілмесе, түбінен 10-12 см ұзындықта таза қайшымен кеседі де, ішінде қалған қанды сыдырта сығып тастап, байлап, кіңдік ұшын йодқа батырып алады. Бұзауды енесіне жалатады. Б.-лаған сиырды шөл қысатындықтан таза жылы суға бидай кебегін, болса зығыр күнжарасын араластырып ішкізеді де, алдына сапалы жұмсақ пішен салып қояды. Жаңа туған бұзауды қоректендіріп, резистенттігін арттыру үшін ене уызына қанықтырып, сиырды б.-лағаннан кейін бір жарым сағат өткенде сауады.

Дереккөздер

< Ә.Байжұманұлы, К.Бекболатұлы . Мал шаруашылығы сөздігі. Алматы-2011. ISBN 978-601-7254-21-6> Мал шаруашылығы: