Геологияның басқа ғылымдармен байланысы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Геологияның басқа ғылымдармен байланысы. Геология өзінің даму барысында әр-түрлі жаратылыстану ғылымдарына негізделген және негізделуде. Ал фактілік материалдар жеткілікті жинақталған сайын геологиядан кейбір жаратылыстану ғылымдары бастау алды. Олар қазір геологияның жеке ғылымдары саналады. Мәселен, заттың құрылысы мен өзгерісін, оның қасиеттері мен козғалыс заңдарын зерттеуде геология физикамен және химиямен тығыз байланысты, осы ғылымдардың негізгі әдістерін кең пайдаланады. Бұл байланыстың жарқын көрінісі ретінде геофизика мен геохимияның пайда болуын айтуға болады. Геофизика Жердің физикалық қасиеттерін және онда орын алатын физикалық процестерді қарастыратын ғылымдар жиынтығын біріктіреді. Геохимия Жердің химиялық құрамы мен химиялық элементтердің таралу, жіктелу, бірігу заңдарын және олардың жер қыртысында жылыстауын зерттейді. Бұл ғылымдардың әдістемесі мен қорытындыларын қолданбай қазіргі геология тиісті нәтижелерге жете алмайды, сондай-ақ өз кезегінде олардың дамуы да берік геологиялық негізсіз мүмкін емес.

Геология геодезия мен физикалық география сияқты ғылымдармен де тығыз байланысты. География геологиялық ортаны анықтайтын табиғи жағдайлардың (бедер, климат, топырақ қабаты, т. б.) ауқымды комплексін қамтиды. Жерде тіршіліктің пайда болуы мен дамуына қатысты мәселелер бойынша геология биологиялық ғылымдармен байланысты. Ал Жердің пайда болу проблемасын анықтау, оның басқа аспан денелерімен қарым-қатынасы және ғаламдағы жағдайы бойынша ол астрономияның қорытындылары мен ғарыштанудың жетістіктерінсіз алға баса алмайды десе де болғандай.

Сонымен, жаратылыстанудың барлық саласы геологиямен тығыз байланыста. Бұл әсіресе қазір, бізді қоршаған табиғаттың тұтастығына байланысты барлық табиғи процестер мен кубылыстар өзара қарым- қатынаста екендігі анық біліке бастаган кезде және экологиялық проблемалар шешімін табуды қажет ететін көкейтесті мәселелерге айналғанда өте өткір білінеді.

Геология, бір жағынан, Жер туралы бірегей ғылым, ал екінші жағынан ол - ғылымлар жиынтығы (циклі). Бул циклді қурайтын ғылымдар өзара біте қайнасқан және тығыз байланысты. Олар Жердің дамуы мен қалыптасу процесінің әртұрлі жақтары мен нәтижелерін зерттейді, бірақ әр-түрлі мақсат көздейді әрі түрлі әдістерді пайдаланады.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Жалпы геология (Жер динамикасы): Оқулық. Алматы: ҚазҰТУ, 2008 ISBN 987-601-228-001-2