Гидробиология

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Гидробиология(гидро... және биология) – суда тіршілік ететін организмдерді (гидробионттар), олардың қоршаған ортамен қарым-қатынасын, тіршілік әрекеттерін, сулы экожүйелерді және олардың биологиялық өнімділігін зерттейтін кешенді ғылым саласы.

Гидробиология (грекше:, hydorг - су, bios — тіршілік және logos — ғылым) — суда тіршілік ететін организмдер, олардың қоршаған ортамен қарым-қатынасы, тіршілік әрекеттері, өзен-көлдің биологиялық өнімділігі туралы ғылым. Гидробиологиялық зерттеулер ҚР ҮҒА-ның Зоология, Микробиология және вирусология институттарында, Қазақ балық шаруашылығы ғьлыми-өндірістік бірлестігінде, ҚазМУ-да жүргізіледі. Су алқаптарының гидробиологиялық режимі анықталып, оларда жоғары өнімді балық шаруашылығын ұйымдастыру шаралары іздестірілді, балық шаруашылығында пайдалану максатымен өзендерге гидробиологиялық түрғыдан бонитировкалау жасалды. Арал теңізінің, Балқаш көлі мен Ертіс өзеніндегі бөгендердің микрофлорасы зерттеліп, олардың өнімділігі анықталды. Каспий теңізін мұнайдан және мұнай қосындыларынан тазартуда бактериялардың рөлі айқындалды. Республика теңіздері мен өзен-көлдерінің гидрофаунасы қайта құрылуына байланысты олардың қоректік қоры анықталды. Іле Алатауындағы су айдындарының гидрофаунасы зерттелді; тіршіліктің су ортасындағы ерекшеліктерін зерттеу. Кейде оны су организмдерінің экологиясы деп те атайды. Өйткені гидробиология жалпы экологиямен тығыз байланысады. Жалпы гидробиологияда арнайы мақсаты бойынша мынадай бөлімдерді ажыратады: санитариялық, ауыл шаруашылықтық, техникалық және т.б. Техникалық гидробиология кемелердің, гидротехникалык (каналдар, бөгенбөгендер, су бөгені және т.б.) және порт имараттарының түбіне қаптап өсетін өсімдіктерді, судағы металдардың биологиялық коррозиясының себептерін және олармен күресу әдістерін қарастырады; 3) судағы өсімдіктер мен жануарлар әлемін зерттейтін ғылым саласы. Өсімдіктер мен жануарлар олемінің тіршілік жағдайы мен мүхит, теңіз жоне ішкі суқоймалардағы биологиялық өнімділіктердің аракатынастарын зерттейді. Гидробиология негізінен экологиялық ілім. Балық шаруашылығы гидробиологиясы жоне санитариялық, ауыл шаруашылық, техникалық, навигациялық гидробиология болып жіктеледі. Гидрология,гидрохимия, гидроэкология, гидрофизика, колтану және т.б. ғылым салаларымен тығыз байланысты. Мелиорациялық құрылыс үшін үлкен маңызға ие. Гидробиологиялық зерттеулердің негізінде мелиорацияланатын жерлердегі суқоймалардың гидробиологиялык жүргісі, көлдердің, әуіттердің, бөгендердің, мелиорациялық каналдардың өнімділік мүмкіндіктері, балық шаруашылығына пайдаланьшуы, санитариялық ахуалы, өсімдік басу дәрежелері және өзге де ерекшіліктері зерттеледі.[1]

Дереккөздер

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
  1. Орысша-қазақша түсіндірме сөздік: Ғылымтану. Жалпы редакциясын басқарған э.ғ.д., профессор Е. Арын- Павлодар: ҒӨФ «ЭКО», 2006 жыл. - 430 б. ISBN 9965-808-78-3