Гитлерюгенд

 Гитлеюгенд (нем. Hitlerjugend) — НСДАП жастар ұйымы. Ұйымға тек ұлдар қабылданатын, қыздар үшін бөлек неміс қыздарының одағы болды. 1945 жылы денацификация процессінде тыйым салынған.

Гитлетюгенд
нем. Hitlerjugend
Басшысы	Рейхсюгендфюрер Балдур Ширах (1931-1940) Артур Аксманн (1940-1945)
Құрылған жылы	4 шілде 1926ж.
Таралған жылы	12 қазан 1945ж.
Штаб-пәтері	Берлин, Нацистік Германия
Идеологиясы	нацизм
Мүшелер саны	8 700 000 (1939)
Ұраны	Қан мен абырой (нем. Blut und Ehre)

Ұйымның тарихы

Гитлерюгенд ұйымы 1926 жылы 3-4 шілдеде Веймарда Ұлттық социалистік жастар қозғалысы ретінде құрылды.

Веймар Республикасының соңғы жылдарында Гитлер жастары солшыл радикалды партиялар мен қозғалыстардың өкілдерімен қақтығыстарға қатысып, неміс қалаларының көшелеріндегі зорлық-зомбылықтың күшеюіне үлес қосты

Гитлерюгенд мүшесінің куәлігі.

Кейде шенеуніктер ашулы жастарды тыйым салу шараларымен тыныштандыруға тырысты. Осылайша, 1930 жылдың қаңтарында Ганновер қаласының мэрі және бұрынғы соғыс министрі Густав Носке (социал-демократ) мектеп оқушыларына Гитлерюгендке қосылуға тыйым салды. Оның өнегесін еліміздің өзге өңірлері де үлгі етті. Алайда мұндай шаралармен Гитлерюгендтің күресу мүмкін емес еді. Фашистер билік тарапынан қуғын-сүргінге ұшыраған халық күрескерлерінің беделін үгіт-насихат жұмыстарын жүргізу және жастар ұйымына жаңа мүшелерді тарту үшін пайдаланды. Жазаланған қозғалыс белсенділері өздерін шындық үшін жапа шеккен «құрбан» ретінде көрсетті. Билік Гитлерюгенд кез келген ұяшығына тыйым салған бойда ол басқа атаумен қайта жанданды, мысалы, «Табиғат достары» немесе «Жас филателистер». Мысалы, Кильде бір топ қасапхана шәкірттері билік Гитлерюгендтің формасын киюге тыйым салған кезде, қанға боялған алжапқыштарымен көшелермен жүріп өтті. «Бұл топтың түрін көрген жаулар дірілдеп қалды. Олар әркімнің алжапқышының астында үлкен пышақ бар екенін білді», - деп еске алды оқиға куәгерлерінің бірі.

Гитлеюгенд барлық жерде сайлау науқанына қатысты. Олар парақшалар мен брошюралар таратып, плакаттар іліп, қабырғаларға ұрандар жазды. Көшедегі үгіт-насихат жұмыстарына қатысу қауіпті болғандықтан, көптеген ата-аналар балаларының денсаулығына алаңдады. 1931 жылдан 1933 жылдың қаңтар айының соңына дейін гитлерлік жастардың 20-дан астам мүшесі қарсылас топтармен болған түрлі қақтығыстарда қаза тапты.

Моабит аймағындағы «қызыл жастардың» қолына түскен Берлиндік Гитлеюгенд мүшесі Герберт Норкустың есімі бүкіл Германияға тез танымал болды. Кезінде оның жесір қалған әкесі экономикалық дағдарыстың салдарынан шағын азық-түлік дүкенін сатуға мәжбүр болды және көп ұзамай ол НСДАП-қа қосылды. 1932 жылы 24 қаңтарда таңертең он бес жасар Герберт жолдастарымен бірге өтіп бара жатқан адамдарға парақшалар таратып жатқанда, оларға коммунистік ұйымның бір топ жасөспірімдері шабуыл жасады. Гитлеюгенд мүшелері жүгіре бастады, бірақ олардың қуғыншылары Норкусты қуып жетіп, оны бірнеше рет пышақтап тастады. Жас жігіт қан жоғалтудан қайтыс болды. Өлтіргендер қашып құтылды.

Фашистер Плотцензе зиратындағы жерлеу рәсімін үгіт-насихат шарасына айналдырды. Жерлеу рәсімінде қызмет еткен пастор Венцль өзінің қоштасу сөзінде «Герберт Норкус барлық неміс жастарына үлгі» деді. 1936 жылы 1 желтоқсанда Гитлеюгенд заңының қабылдануымен (Gesetz über die Hitlerjugend), содан кейін 1939 жылы 25 наурызда Жастар қызметі (Jugenddienstpflicht) қабылдануымен бұрын қозғалысқа ресми түрде ерікті түрде қатысу міндетті болды. Біріктіру саясатының бір бөлігі ретінде Германиядағы барлық басқа жастар ұйымдарына тыйым салынды және олар өз қызметін тоқтатуға немесе Гитлеюгенд бір бөлігіне айналуға мәжбүр болды. Жастардың діни бірлестіктері - протестанттық және католиктік - мұндай біріктіруден құтыла алмады. Ұйымның басшысы Балдур фон Ширахтың қызметіне кірісуімен Гитлеюгенд НСДАП құрамына кірді.

1937 жылы желтоқсанда Балдур фон Ширах ирандық скауттарды құруды қолдау үшін Иранға барды. Бұл сапар Иран баспасөзінде кеңінен жарияланды. Сапар барысында Шах Реза Пехлевимен ресми кездесу өтті. 1939 жылдан бастап Иранда (неміс үлгісінде) құрылған скаут жасақтары мектептерде міндетті ұйымдарға айналды және олардың жоғарғы басшысы болып тақ мұрагері Мұхаммед Реза Пехлеви тағайындалды.

Балдур фон Ширахтан кейін ұйымды Артур Аксманн басқарды. Ұйым фашистік Германияны талқандағаннан кейін таратылды.

Гитлерюгенд шендері және айырым белгілері

Гитлеюгенд киімі

1) Гитлерюнге HJ; 2) Роттенфюрер HJ; 3) Оберроттенфюрер HJ; 4) Камерадшафтсфюрер HJ;
5) Оберкамерадшафтсфюрер HJ; 6) Шарфюрер HJ; 7) Обершарфюрер HJ; 8) Гефогльгшафтсфюрер HJ;
9) Обергефольгшафтсфюрер HJ; 10) Гауптгефольгшафтсфюрер HJ; 11) Штаммфюрер HJ; 12) Оберштаммфюрер HJ.

13) Баннфюрер HJ; 14) Обербаннфюрер HJ; 15) Гауптбаннфюрер HJ;
16) Гебитсфюрер HJ; 17) Обергебитсфюрер HJ; 18) Штабсфюрер HJ;
19) Рейхсюгендфюрер HJ.

Қызметі

Гитлеюгенд басшылығы кез келген әдіспен жастарды тартуға тырысты. Салтанатты шерулер, үгіт-насихат шерулері мен шерулері, соғыс ойындары, спорттық жарыстар, жаяу жорықтар, жастар митингілері, Италиядағы және басқа елдердегі фашистік жастар бірлестіктерінің мүшелерімен халықаралық кездесулер ұйымдастырылды. Гитлердің туған жері Браунау-ам-Иннге тұрақты қажылық сапарлары ұйымдастырылды. Кез келген жас жігіт Гитлеюгенд іс-әрекетінен өзіне қызықты нәрсе таба алатын: көркемдік немесе халықтық қолөнер, авиациялық модельдеу, журналистика, музыка, спорт және т.б. Әскерилендірілген іс-шаралардан басқа, жексенбі күндері кештер ұйымдастырылды. Гитлерюгенд алдағы әрекеттердің жоспарын әзірлеуге, үгіт-насихаттық радиохабарларды тыңдауға жиналды. Екінші жағынан, гитлеюгенд мүшесі болмаған жас жігіт өзін сол қатардағы жолдастарынан бөлектегендей болды.

Гитлеюгендке қатысу 10 жасында басталады. Жыл сайын 15 наурызда он жасқа толған әрбір ұл императорлық жастар штабында тіркелуі керек еді. Баланы және оның жанұясын жан-жақты тексеріп, оның «нәсіл тазалығына» ерекше көңіл бөлгеннен кейін оны «ұяттан ада» деп есептеді. Қабылдау үшін «Ұл сынағы» деп аталатын сынақ пен медициналық тексеруден өту керек болды. Осыдан кейін кіші жас тобына – Юнгьфолкка қабылдаудың салтанатты рәсімі өтті. Салтанатты шара Фюрердің туған күнінде (20 сәуір) жоғары партия басшылығының қатысуымен өтті. Келесі жас санатына көшу де салтанатпен, сән-салтанатпен өтті.

1933 жылдан бастап ұйымның жастар бөлімшелерінің мүшелеріне олардың иелерінің артықшылығын және белгілі бір әскерилендірілген элиталық топқа жататынын атап өту үшін оқудағы еңбекқорлығы үшін құрмет белгісі ретінде Гитлерюгенд пышағы берілді.

Гитлеюгендке нәсілдік теория, популяциялық саясат, неміс тарихы және саяси аймақтану сияқты тақырыптарға маңызды көңіл бөлінді. Алдыңғы қатарда «Нәсілді сақтау» және тарихтағы басқа нәсілдерге қатысты саясаттар, Гитлердің өмірбаяны және НСДАП тарихы зерттелді. Жарыстар дене және спортты дамытудың негізі болды. 1935 жылдан бастап Рейх спорттық жарыстары жыл сайын өткізіле бастады. Жарыстар жеңіл атлетика, қоян-қолтық ұрыс және командалық спорт түрлерінен өтті. 1937 жылдан бастап атыс қаруынан ату енгізілді.

НСДАП басшылығы музыканы жастарға идеологиялық әсер етудің маңызды құралы ретінде қарастырды. Атап айтқанда, Гитлерюгенд ұяшықтарында идеялық мазмұндағы әндерді топтастыруға қолдау көрсетілді. Ұйым басшыларына арналған ішкі нұсқаулар топтық ән айтуды «ұжымдық рухты нығайтудың ең күшті құралы» деп атады.

Ұйымға қатысушылардың әр сағаты барынша бос болды, ал жастардың жеке істеріне, тіпті отбасыларына да әрең үлгерді. Ата-аналардың көпшілігі бұл тәртіпке қарсы болмады.

Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуымен гитлеюгенд мүшелері солдаттарға қосымша жылы киімдер жинаумен, майданға киім-кешек пен азық-түлік салынған сыйлық сәлемдемелерін жіберумен және басқа да түрлі көмекші және қоғамдық пайдалы істермен айналысты.

1943 жылы қаңтарда гитлерюгенд басшысы Артур Аксманн 1926 жылы туған жастар дивизиясын құру туралы ресми өтінішпен Генрих Гиммлерге жүгінді. Сонымен, Гитлердің келісімімен 12-ші «гитлеюгенд» СС танктік дивизиясы 17 жастан асқан жастардан құрылды (бұрын СС қатарына қосылудың жас шегі 23 жас болатын). Жаңа дивизияға гитлерюгенд ұйымында офицерлік шені бар СС әскерлерінің офицерлері ауыстырылды. Сонымен қатар, соғыстың соңғы айларында Гитлердің балалар армиясының жасөспірімдері СС және Фольксштурм (неміс халық құрылымы) қатарына қосылды.