Дендера шамы
Дендера шамы, кейде Дендераның жарығы деп те аталады, Дендера қаласындағы Мысырдың Хатхор ғибадатханасынан алынған барельефтердің фрагменттері. Олар газ разрядты лампалармен, мысалы, Крукс электронды түтігімен сыртқы ұқсастығы үшін өз атауларын алды.
Барельефтердің орналасуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Барельефтер Құс жолы және аспан, махаббат, әйелдік, сұлулық, көңілді және би ғибадатханасының ғибадатханасының қабырғалық бейнелерінің бөлігі болып табылады — Хаттор, Мысырдың Дендера қаласы. Олар сол жақ бөлмеде, дерлік төбенің астында және қол жеткізу қиын ғибадатхананың еден деңгейінен төмен тар жерлерде орналасқан.
Египтологтардың пікірі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Сарапшылардың пікірінше, Дендера қаласының барельефтері джедтің (Осирис құдайының жотасы) және лотос гүлінен туған жыланның (лат. Nymphaea caerulea), бұл Египет мифологиясының символдық бейнелерінің типтік жиынтығы. Лотостан шыққан жылан Ніл өзенінің жыл сайынғы тасқынымен байланысты молшылықты білдіреді[1].
Барельефтердің Египет мифологиясымен байланысы олардың айналасындағы мәтіндерден де туындайды. Вольфганг Вайткус (нем. Wolfgang Waitkus), бұл бейнелерді бірқатар мерекелер мен құдайларға арнау туралы айтады (мысалы, Тот немесе Айхи[1][2]).
Альтернативті ұсыну[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Египетологтардың басым пікірінен айырмашылығы, барельефте ежелгі электрлік жарықтандыру құрылғысы көрсетілген нұсқа бар. Идея ұқсас заманауи құрылғылармен кескіннің сыртқы ұқсастығына негізделген, мысалы, Heusler немесе Крукс түтіктері[3][4].
Альтернативті көзқарасқа сын[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Ежелгі Египетте газ разрядты шамдардың болуы мүмкін еместігі туралы мәлімдеме онда қажетті технологиялардың жоқтығына негізделген, атап айтқанда[4][5]:
- шыны үрлеу өндірісі,
- вакуумдық сорғылар,
- өткізгіш және оқшаулағыш материалдарды өндіру,
- жоғары кернеулі ток көздері.
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ a b Waitkus, Wolfgang. Die Texte in den unteren Krypten des Hathortempels von Dendera: ihre Aussagen zur Funktion und Bedeutung dieser Räume — Mainz: P. von Zabern, 1997. — 295 б. — ISBN 3805323220.
- ↑ Wolfgang Waitkus. Die Geburt des Harsomtus aus der Blüte. — Б. 273—290.
- ↑ Childress, D. H. Technology of the gods: the incredible sciences of the ancients // Kempton, Ill: Adventures Unlimited Press. 2000. ISBN 0932813739
- ↑ a b Загадка ламп Дендеры (орыс.). Иная реальность. othereal.ru. Басты дереккөзінен мұрағатталған 17 шілде 2014.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 27 қыркүйек 2018.
- ↑ Andrzej Niwiński. Zagadki z kraju faraonów. // Prószyński i S-ka. — Warszawa: Z powrotem na Ziemię. praca zbiorowa pod red. Andrzeja K. Wróblewskiego., 2000. — б. 286—293.
Әдебиеттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Cauville, Sylvie. Les statues cultuelles de Dendera d’après les inscriptions pariétales // Bulletin de l'Institut Français d'Archéologie Orientale. — 1987. — Т. 87. — P. 73—117.
- Cauville, Sylvie. Le temple de Dendera. Guide archéologique. — Le Caire: Institut Français d'Archéologie Orientale (IFAO), 1990. — Б. 101. — ISBN 2-7247-0095-3.
- Kees, Hermann. Die Schlangensteine und ihre Beziehungen zu den Reichsheiligtümern // Zeitschrift Für Ägyptische Sprache und Altertumskunde. — 1922. — Bd. 57. — S. 120—136.
- El-Kordy, Zeinab. Deux études sur Harsomtous [I. - Le lever d’Harsomtous à Dendara. II. - Harsomtous, dieu solaire, primordial et créateur. [avec 3 planches]] // Bulletin de l’Institut français d’archéologie orientale. — 1982. — Т. 82. — P. 171—186.
- Waitkus, Wolfgang. Die Texte in den unteren Krypten des Hathortempels von Dendera : ihre Aussagen zur Funktion und Bedeutung dieser Räume. — Mainz: P. von Zabern, 1997. — Б. 295. — ISBN 3805323220.
- Waitkus, Wolfgang. Die Geburt des Harsomtus aus der Blüte Zur Bedeutung und Funktion einiger Kultgegenstände des Tempels von Dendera // Studien zur Altägyptischen Kultur. — 2002. — Bd. 30. — S. 373—394.