Джек Лондон

Джек Лондон
Jack London
Туған кездегі есімі	John Griffith Chaney
Туған күні	12 қаңтар 1876 (1876-01-12)
Туған жері	Сан-Франциско, Калифорния, АҚШ
Қайтыс болған күні	22 қараша 1916 (1916-11-22) (40 жас)
Қайтыс болған жері	Глен-Эллен, Калифорния, АҚШ
Азаматтығы	АҚШ
Мансабы	жазушы
Жанры	шытырманды оқиғалар
Дебюті	«Жапон жағалауындағы Тайфун»
Қолтаңбасы

Джек Лондон, (Джон Гриффит) (12.1.1876, АҚШ, Сан-Франциско қаласы — 22.11.1916, Сан-Франциско маңы, Глен-Эллен мекені) — америкалық жазушы. Өгей әкесінің қолында тәрбиеленген. Жас кезінде зауыт, фабрика, электр станцияларында түрлі жұмыстар істеген. Әдеби шығармалар жазумен 17 жасынан шұғылдана бастаған. 1893 ж. “Сан-Франциско дауысы” газетінде тырнақалды туындысы “Жапон жағалауындағы Тайфун” атты очеркі басылды. Сонан кейін көптеген әңгімелері, повестері, романдары жарыққа шыға бастады.

Джек Лондон

Өмірбаяны

Лондон деген аты-жөнді болашақ жазушыға Джон Лондон есімді өгей әкесі берді. Джек тұрмыстың тауқыметін тым ерте көреді: он жасқа жетер-жетпесте жүгіріп жүріп газет сатады, одан соң бұғанасы сәл қатқан кезде қалбыр заводына қара жұмысшы болып тұрады. Белді майыстырған бұл жұмыстан қолы болмашы босай қалса бірден кітапқа бас қояды. Сөйтіп екі-үш жылдың аралығында жергілікті кітапханада ол оқымаған кітап тым аз қалады.

Көп ұзамай ол матрос ретінде жұмысқа тұрып, Беринг теңізіне жол тартады. Бұл сапарда ол Сібір мен Жапон жағалауларында буырқанған мұхиттың талай-талай тарпаң мінезін көріп, қатал табиғатпен тайталаса күресе жүріп, шыңдалып, ақыры Сан-Францискоға оралады. Сол сапардың әсерінен «Теңіз қорқауы» атты романын жазады.

1896 жылы Клондайкте аса бай алтын қоры табылады да, онсыз да романтика іздеп жүрген жиырма жасар жігіт бірден көптің легіне қосылып, Аляскаға аттанады. Күн сайын алпыс градус аязда ит жеккен шанамен ондаған миль жол жүріп, оймақтай олжа үшін ажал аузына сан барып, сан қайтып отыратын саяхатшылардың әрбір іс-әрекетінен бір-бір көркем шығарма жазуға әбден болар еді. Джек оны кейін жазды да.

Шығармалары

• “Қасқырдың баласы” (1900)
• “Оның әкесінің құдайы” (1901)
• “Аяздың балалары” (1902)
• “Қар қызы” (1903) романы
• “Ақ азу” (1906, қазақ тілінде 1938 — 48) повесі
• “Жолда жүрген жолаушылар үшін” (1899, қазақ тілінде 1961)
• “Солтүстік жорығы” (1900, қазақ тілінде 1960)
• “Тыртық адам” (1900, қазақ тілінде 1960)
• “Өмірге құштарлық” (1900, қазақ тілінде 1951)*
• “Мың дюжина” (1903, қазақ тілінде 1927 — 51)
• “Темір өкше” (1912)
• “Айлы алқап” (1913)
• “Үлкен үйдің қожасы” (1916)
• “Теңсіз, телегей аттаныс” шығармасын 1926 ж. “Жаңа мектеп” журналына (4,5 сандары) алғашқылардың бірі болып аударып, жариялаған — Ж.Аймауытов.

Жазушы шығармаларындағы биік белесі — “Мартин Иден” (1909, қазақ тілінде 1968) роман-биографиясында автордың өзіндік тұлғасы, қоғам мен қоршаған ортаны тануы, шығармашылық өнер жөніндегі ойлары көрініс тапқан. Кейіннен Лондон шығармаларын Мұхтар Омарханұлы Әуезов, М. Дәулетбаев, Б. Омаров, т.б. қаламгерлер аударған. Әуезовтің “Көксерек” повесінен канадалық жазушы Эрнест Сетон-Томпсонның “Винипег қасқыры” мен Лондонның “Ақ азу” атты шығармаларының әсері байқалады. Мұның өзі қазақ көркемсөз өнерінің әлем әдебиетімен сабақтаса дамығанын көрсетеді. Лондон шығармалары бұрынғы Кеңестер Одағы аумағында көп аударылып, кең тараған.

Әдебиет

• Joan Jack London and Hіs Tіmes — N.Y., 1936, Boston: Toronto, 1961;
• Стоун И., Моряк в седле, Биография Дж.Лондона, М., 1962;
• Фонер Ф.Ш., Джек Лондон — американский бунтарь, М., 1966;
• Зверев А.М., Джек Лондон (к 100-летию со дня рождения), М., 1975.

Сілтемелер

• Джек Лондон Әдебиет порталында