Дженндік ұлы мешіт

Дженнендік собор мешіті — әлемдегі ең үлкен сазды ғимарат. Мешіт Дженне (Мали) қаласындағы Бани өзенінің бойында орналасқан. «Көне Дженне қаласы» обьектісінің құрамындағы мешіт 1988 жылы ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұра тізіміне кіріп, қорғауға алынды.

Тарихы

Бірнеше жүз жылдар бойы Дженне қаласы сауда-саттықтың қайнар көзі болып және Транс-Сахараның алтын саудасындағы маңызды байланыс болатын. XV-XVI ғасырларда бұл қалада ислам діні жақсы жайыла басталған жерлердің бірі.

Қазіргі собор мешітінің құрылысы 3 жылда аяқталды. 1907 жылы(басқа деректер бойынша — 1909 жылы). Сол кездерде Дженне қаласы Француздардың Батыс Африка отарлығында болғандықтан, Франция осы мешітті салуға политикалық жағынын және экономикалық бағытта көмегін берді. Ал мешіттің өзі тығыздалған саз, су және топырақтан тұрады. Құрылыстың өзінің өлшемі 75х75 метрге жетсе, орталық мұнараның биіктігі 16 метрге дейін жетеді.

Архитектурасы

Көптеген архитекторлардың айтуы бойынша бұл собор мешіті полихромды стильдегі ғимараттардың ең кереметі деп есептеп, осы стиль түрінің атақты етуінің ең басты символы қылып алады. Мешіттің өзінің түрі үлкен қалаға ұқсас келген. Саздан жасалғандықтан әр жаңбыр жауған сайын мешіт кішірейіп, үгіле бастайды. Осының әсерінен бұл ғимарат бірнеше рет зақымдалып жергілікті халықтың арқасында жөнделіп отыр. Яғни сол елдің халқы мереке секілді жылына бір рет мешітті сәндеп, құлаған қабырғаларды қайта жаңартып отырады.

Мешіттегі көптеген таяқтар декор үшін емес және интерерь бөлігі де емес, ол еркектердің мінуге көмектесетін мықты ағаштар. Осының арқасында халық оңай шығып мешітті сәндейді. Мешітте 11 метрден асатын 3 мұнарасы бар. Ал олардың бәрі страус жұмыртқаларымен безендірілген. Малиде бұл тазалықты білдіреді. Мешіттің ішінде бірнеше үлкен зал бар және олар бағандармен бөлінген бірнеше дәліз бар. Намаз қабырғасы шығысқа қарай Меккеге қарай бағытталған. Ең үлкен бөлме - намаз залы. Залдың көлемі 50 метрді құрайды. Ең ерекшесі ол еденнің болмауы, ол дегеніміз адамдар ішінде кәдімгі жерде жүреді.

Осы кезге дейін собор мешітіне электр тоғы жүргізілмеген еді, оның себебі халық тоқ ғимаратқа зиянын тигізеді деп ойлаған. Ал бірақ қазіргі кезде бұл мешітте электр тоғынан бөлек дауысты күшейткіштер қолданылады.

Мешіттің маңызы

Собор мешіті Африкадағы ең басты ерекше ғимараттардың бірі болды. Мешітке жыл сайын көп туристтер барады, бірақ оған мұсылмандарға ғана кіруге рұқсат беріледі. Дженненің тұрғындары Ұлы мешітті екінші үйлеріндей санайды. Қалада әрбір адам мешітті жақсарту және сақтау өздерінің міндеттері ретінде санайды. Сонымен қатар, кез-келген сәтте тұрғындар апат болған жағдайда ең алғаш үйлерін емес, собор мешітін жөндейтініне ант береді.