Елизавета Иосифовна Накашидзе-Больквадзе
 | Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
| Елизавета Иосифовна Накашидзе-Больквадзе | |
| груз. ელისაბედ იოსების ასული ნაკაშიძე-ბოლქვაძე | |
 | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Земо-Натанеби ауылы, қазіргі Озургет муниципалитеті |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері |
Минусинск, Красноярск өлкесі, РСФСР, КСРО |
| Азаматтығы |
|
| Партиясы |
Грузияның Социал-демократиялық партиясы |
| Мансабы |
Кооператор, кәсіби революционер |
Елизавета Иосифовна Накашидзе-Больквадзе ( груз. ელისაბედ იოსების ასული ნაკაშიძე-ბოლქვაძე) — грузин меньшевигі, Грузия Демократиялық Республикасы Құрылтай жиналысының мүшесі.
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дворян отбасында дүниеге келген, Иосиф (Иосеб) Накашидзенің қызы. Орта білімді Тифлис әйелдер гимназиясында алған. 1904 жылы ол кооперацияға араласты және Грузияның социал-демократиялық партиясының мүшесі болды. Гуриядағы шаруалар арасында үгіт-насихат жұмыстарын жүргізді, Гурия әйелдерінің социал-демократиялық ұйымын басқарды. Бұл кезде ол шаруа Болквадзеге тұрмысқа шықты, бұл ата-анасына ұнаған жоқ. 1907 жылы Гурия партия комитетінің мүшесі болды. Сол 1907 жылы осы комитет тұтқындалғаннан кейін Накашидзе Закавказьеден қуылды, ол жерге 1917 жылғы ақпан төңкерісінен кейін ғана оралды.
1917 жылы 20 наурызда Елизавета Накашидзе Гурия әйелдер қоғамының төрағасы болып сайланды. Ол Натанзи аймақтық кооперативтік одағының төрағасы болды. 1919 жылы ол социал-демократтар тізімі бойынша Грузия Демократиялық Республикасының Құрылтай жиналысының мүшесі болып сайланды. Ол еңбек комиссиясының мүшесі болды.
1921 жылы Грузияны кеңестендіруден кейін Лиза Накашидзе антисоветтік қозғалысқа белсенді түрде қатысты. 1923 жылы 2 мамырда меньшевиктер партиясының 78 мүшесі, оның ішінде Лиза Накашидзе-Больквадзе Оралға жер аударылды. Дәл осы уақытта оның әкесі Иосиф Михайлович Накашидзе Батумиде тұтқындалды, оған ағайынды Отар және Иван (Мушни) Дадианилермен қылмыстық байланысы бар деген айып тағылды (1924 жылғы тамыздағы көтеріліске қатысқан офицерлер атылды). Қауіпсіздік қызметкерлері өз айыптарын дәлелдей алмады, бірақ жергілікті басшылықтың өтініштеріне қарамастан, Иосиф Накашидзе бірнеше ай бойы қамауда болды және бостандыққа шыққаннан кейін көп ұзамай қайтыс болды.
1923 жылы 30 желтоқсанда Грузия социал-демократиялық партиясының бұрынғы мүшесі Иларион Гиоргадзе өлтірілгеннен кейін Төтенше комиссия Лиза Болквадземен бірге 38 социал-демократты кепілге алып, оларды өлім жазасына кесеміз деп қорқытты.
1924 жылы тамызда көтеріліс басылғаннан кейін большевиктік билік жер аударылғандардың бір бөлігін отанына қайтаруға рұқсат берді. Лиза Болквадзе-Накашидзе 1925 жылы Грузияға оралды. Алдымен Гурияда тұрды, содан кейін Тбилисиге көшіп, Грузия КСР Коммунистік партиясында жұмыс істей бастады. Сонымен бірге ол тыйым салынған Грузия социал-демократиялық партиясының хатшысы ретінде заңсыз жұмысын жалғастырды. 1926 жылы 22 ақпанда Орталық Комитеттің бейресми хатшысы Элеонора Махвиладзе тұтқындалып, Лиза Болквадзе Орталық және Тбилиси комитеттерінің басшысы болғаннан кейін ол жұмысты жандандыру үшін бірқатар жігерлі шаралар қабылдады, сонымен қатар тұтқындалған партия мүшелері мен саяси тұтқындарға, олардың отбасыларына көмектесу жолдарын тапты.
1926 жылы 29 маусымда оны Чека тұтқындады. 8 шілдеде Лиза Накашидзе-Больквадзе тергеумен ынтымақтасудан бас тартқанын мәлімдеді және антисоветтік әрекеттерге қатысты айыптауларды жоққа шығарды 1926 жылы 24 шілдеде ол Мәскеуге жіберілді, онда Лиза Болквадзе үш жылға бас бостандығынан айырылды. 1927 жылға дейін бір жыл түрмеде болған, содан кейін түрме үкімі жер аударумен ауыстырылған Краснояр өлкесінде өтелді. 1927 жылы 7 қаңтарда түрмеден босатылып, жер аударылды; 1930 жылы 18 қаңтарда жер аудару мерзімі тағы 3 жылға ұзартылды. 1933 жылы 4 ақпанда мерзімі біткен соң Алтай өлкесінде тұруға қалдырылды. Ол Камен-на-Оби қаласында тұрды, «саяси қызыл крест» желісі бойынша жер аударылғандар арасында жұмыс істеді. 1936 жылдың басында НКВД-ның Каменск аудандық бөлімі ауқымды операция жүргізіп, саяси себептермен жер аударылған грузин социал-демократтарының үлкен тобын ұстады. Тергеу мәліметтері бойынша жер аударылғандардың контрреволюциялық ұйымы заңсыз хат алмасу механизмдерін жасап, жер аударылғандардың жиналыстарын өткізген. Бұл жұмыстың негізгі ұйымдастырушылары Лиза Болквадзе мен Константин Андроникашвили болды.
Лиза Болквадзе 1936 жылы 6 сәуірде НКВД-ның Каменск аудандық бөлімімен қамауға алынды. 1936 жылы 21 қыркүйекте КСРО НКВД-ның кезектен тыс мәжілісі 58-10, 11-баптары бойынша Краснояр өлкесінде 5 жылға жер аударуға үкім шығарды. «Меньшевиктер партиясының шетелдік бюроларымен тығыз байланыста болғаны және контрреволюциялық төңкеріс жасауға қатысқаны үшін» айыпталған.
1937 жылы 6 қарашада Лиза Болквадзе Минусинск қаласында тағы да тұтқындалды. 1938 жылы 13 ақпанда «ерекше үштік» оны өлім жазасына кесті. 1938 жылы 22 ақпанда Минусинскіде атылды. 1956 жылы 22 қыркүйекте Краснояр облыстық сотында, 1936 жылғы іс бойынша Алтай өлкесінің прокуратурасымен 1989 жылы 23 сәуірде ақталды.
Отбасы[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Күйеуі — Болквадзе, шаруа.
Әдебиет[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- კირთაძე ნესტან, «კაენ, სად არის ძმა შენი?!», — თბილისი, «მერანი» 1998 Кератадзе Нестан, «Каин, где твой брат?», — Тбилиси, «Мерани» 1998
- საქართველოს ეროვნული არქივი, საქართველოს ცენტრალური საისტორიო არქივი, ფონდი #1833, ანაწერი #1, საქმე #160. Национальный архив Грузии, Центральный исторический архив Грузии, Фонд № 1833, Объявление № 1, Дело № 160.
- საქართველოს შსს-ს არქივი (1-ლი განყოფილება), ფონდი #6, საქმე #36363. Архив Министерства внутренних дел Грузии (1-й отдел), фонд № 6, дело № 36363.
- «თეატრი და ცხოვრება» N15 — 09.04.1917 წ. «Театр и жизнь» № 15 — 09.04.1917
- ხვადაგიანი, ირაკლი (2016). «საქართველოს დამფუძნებელი კრება 1919». თბილისი: «საბჭოთა წარსულის კვლევის ლაბორატორია». ISBN ISBN 978-9941-0-9318-0. Хвадагиани, Ираклий (2016). «Учредительное собрание 1919 года». Тбилиси: «Советская научно-исследовательская лаборатория прошлого». ISBN ISBN 978-9941-0-9318-0.