Есім хан саясаты

Есім хан саясаты (Шығайдың баласы, 1598-1628 ж.ж) саясатының ерекшелігі:

• Барлық қалаларымен қоса Түркістан аумағы Қазақ хандығына қосылды
• Осы кезден бастап Ташкент қаласы 200 жылдай қазақтардың иелігінде болды
• Оңтүстік Қазақстандағы отырықшы-егіншілік аймақтар Қазақ хандығының жері болып есептелді.
• „Есім ханның ескі жолы“ атты әдет-ғұрып ережелері жинағын шығарды. Заңда:

1. Әскери міндетті атқару ережелерін күшейтті
2. Әскер тәртібін бұзушыларға жазаны ауырлатты
3. Ескі құқықтық заңдар мен ғұрыптарды сақтады.

XVII ғ. Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайы тұрақсыз болды:

• Хандық іштей бөлшектеніп, феодалдық қақтығыстар күшейді
• Үш жүздің әрқайсысы жеке хан сайлауға көшті
• Оңтүстікте іс жүзінде екі хан билігі орнады

Есім хандығы, астанасы – Түркістан қаласы. Тұрсын-Мұхаммед хандығы, ордасы – Ташкент. Тұрсын-Мұхаммед (1613-1627ж.ж.) өз атынан ақша шығарып, салық жинап отырды. Есім хан ойраттардан хандықтың шекарасын қорғай жүріп, Тұрсын-Мұхаммедтің іс-әрекеттеріне шыдамдылықпен қарады. Бұхардың ханы Иманкули екі ханның өзара жауластығын пайдаланып, Ташкентті тартып алуға тырысты. Қазақ хандарының арасында алауыздық күшейіп, 1627 ж. Есім хан Тұрсын-Мұхаммедті өлтіреді.

• 1628 жылы Есім хан қайтыс болып, Ахмет Йассауи кесенесіне жерленеді. Бұхар әскері Ташкентті тартып алды.

Дереккөздер

• Қазақстан тарихы: Жоғары оқу орындарына түсушілерге арналған оқулық-тест. Ермұханова Х.К. Алматы: ШЫҢ-КІТАП, 2005
• Қазақстан тарихы (Анықтамалық құрал). Мұсабеков К.С., Орынбеков А.Ш. Шымкент, 2010.