Жайнаған туың жығылмай

«Жайнаған туың жығылмай...» - Абайдың 1892 жылы жазған өлеңі.

Көлемі 16 тармақтан тұратын 1 шумақ. Інісі Оспан қайтыс болғанда шығарған топтамасына кіреді. Абай бұл шығармасында қазақ арасында ежелден келе жатқан дүние салған адамның байлық-бағын, батырлығын бірыңғай дәріптеу сарынына берілмей, қайтыс болған інісінің қадір-қасиетін тіпті де басқаша бейнелейді. Оспанды «ер жүрек едің, сол ерлігіңнен танбадың, жомарт едің, сол жомарттығын бұзылмады, ізгі едің, сол жан біткенді жақын тартқан жалын жүрегің суымаған қалпы, жайдары жүзің жабылмаған күйі өттің» деп, інісінің өнегелі өміріне қызықушылығын білдіреді. Осының бәрі бір адамның басына қонған аз бақыт емес, өмірді осылай кешіп өткен адамда арман болмаса керек деген сыңай танытады. Ең ақырында:

Жан біткенге жалынбай, Жақсы өліпсің, япырмай!

- деп бұрын қазақ жырында айтылмаған, тіршілік тілеуін тілеген дүйім жұрттың түсінігіне бүтіндей жат, соны тұжырым жасайды. Бұл Абай ғана айта алған жаңа байлам. Ақынның мағыналы өмірге деген өлім үстіндегі ризалығы. Сөз қадірін түсінетін адамға Оспанның барша асыл қасиеттерін қолға ұстатқандай етіп санап береді де, «сол жақсылығына дақ түсірмей өткен сенде арман жоқ, сен бұл фәнидегі бар міндетіңді атқарып кеткен адамсың» деген тұжырым южасайды.

Өлең алғаш рет ақын шығармаларының 1933 жылғы жинағында жарияланады. Ешқандай өзгеріске ұшырамаған. Ағылшын, қарақалпақ, орыс, ұйғыр тілдеріне аударылған.