Жаңаайдар обасы

Жаңаайдар обасы - ерте темір дәуірлерінен сақталған ескерткіштер. Қарағанды облысы Ұлытау ауданы Қаракеңгір өзенінің бойында, Жанайдар қыстағынан оңтүстікке қарай 350 км жерде орналасқан. 1961 жылы Орталық Қазақстан археологиялық экспедиция (жетекшісі Ә.Оразбаев) тапқан. Тасмола мәдениеті кезінде салынған ғұрыптық ескерткішке жатады (б.з.б. 7 - 6 ғасырлар). Негізгі оба тастан үйілген, диаметрі 8 метр, биіктігі 0,6 м. Осы обадай шығысқа қарай тастан жасалған тұрқы ұзын, енсіз, жіңішке екі жол немесе "мұртты" обалар жалғасады. Солтүстік жолдың ұзындығы 95 м, оңтүстігі 102 м, бұлардың жалпақтығы орта есеппен 1,7 м. Обадай 2 қыш ыдыстың сынықтары, аттың тістері және ат әбзелдерінің бірнеше қола қапсырмалары табылған. Жолдардың (немесе "мүрттардың") кезінде күрделі құрылыстар болғаны анықталды. Бұлар екі қатар етіліп қырынан қойылған кішірек тақтатастардан үстін жауып ерекше дәліздер түрінде жасаған деген пікір бар. Дәліздердің екі шегі тастан дөңгелете әріп шығарған оба іспеттес кішігірім қүрылыстармен шектелген, ал ұзына бойы 1,5 м сайын көлденең тақтатастармен бөлініп қойылған. Жаңаайдар обасы жерлеу ескерткіштеріне жатпайды. Обадай жылқы сүйектерінің шығуы жөне ұзын жолдардың шығыска қаратылғаны кешеннің шығып келе жатқан күнге табыну дәстүріне және мұнымен тікелей сабақтас құрбандық жылқы шалу ғұрпына байланысты тұрғызылғанын байқаймыз.