Жербедер

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Жербедер (франц. relief, лат. relevo — көтеремін) — құрлықтың, теңіздер мен мұхиттар түбінің пішіні, мөлшері, шығу тегі, жасы жоне даму тарихы жөнінен алуан түрлі нысандарының жиынтығы. Ауқымы жөнінен планеталық жербедер нысандары (материктер, мұхит түбі),меганысандар (тау жуйелері, жазықтар,мұхит ойыстары), макронысандар (жоталар,тауаралық ойыстар), мезонысандар(төбелер, аңғарлар, сайлар), микронысандар (жырмалар, шалғынды ойпаңдар),нанонысандар (томарлар, төмпешіктер)болып сараланады.

Жербедер қалыптастырушы процестер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жербедер қалыптастырушы процестер — жербедерді қалыптастыратын процестер жиынтығы; эндогендік және экзогендік процестердің екеуі де қамтылады.

Жербедер пішіндері[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жербедер пішіндері - жер бетінің жекелеген тегіссіздіктері, дөңестері — жербедердің оң пішіндері, ойыстары — жербедердің теріс пішіндері. Мөлшеріне қарай (мегабедер, макробедер, мезобедер, микробедер, нанобедер), шығу тегіне қарай (тектоникалық, жанартаулық, су-эрозиялық, мүздықтық, карстық, эолдық, сөндай ор түрлі процестермен түзілген полигенетикалық), жасына және басқа нышандарына қарай сараланады. Жербедер пішіндері әдетте өзара байланысты жербедер типтеріне топтастырылады, ал жербедер типтері жинақталып жер бедерін құрайды.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығьшьщ лауреаты А.Қ.Қүсайьшов — Алматы: "Мектеп" баспасы Ж А Қ , 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1, ӀSВN 9965-16-512-2