Жоба:Инкубатор/Эйблизм

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Эйблизм - мүгедек адамдарға қарай бағытталған кемсітушілік, мүгедектерге тән қабілеттер мен мүмкіндіктері шектелген адамдардан жоғары деген сенімге негізделген әлеуметтік теріс пікір [1].

Б. Маркс және Ж. Сисирак сөздері бойынша [2], “мүгедектер – әлем халқының 15%-дан астамын құрайтын ең үлкен маргиналды топ.” Мүмкіндіктері шектелген адамдар күнделікті түрде стереотипті ойлаумен кездеседі және көбінесе буллинг сияқты теріс әрекеттерден зардап шегеді. Бұл көбінесе “біз” және “басқалар” арасындағы шекараны атап көрсетуді көздейді, яғни мүгедек адамдарды қоғамға кіруге лайықты емес деп санаудың салдарына шалдығады [3]. Мәселен, психологиялық қысым, физикалық қысым және суицидке итермелеу сияқты әрекеттер мүгедектерді кемсіту мақсатында орындалады. Әлем көшбасшылары жаһандық саммите мүмкіндігі шектеулі адамдар үшін жағдайлар жасау және олардың құқықтарын қорғау жайында сөз қозғады және “Повестка 2030” жобасының мақсаттарына жету үшін мүгедектерді қоғам өміріне қосу мәселесі көтеріліп талқыланды [4]. Тынық мұхит аймағы, Индонезия, Боливия, Сьерра-Леоне және Ливан елдерінде мүмкіндіктері шектеулі адамдарды заманауи қоғам бөлігі болуына бағытталған жобалар орын алды.

Дереккөздер[қайнарын өңдеу]

  1. https://scholar.google.com/scholar?hl=ru&as_sdt=0%2C5&q=Ableism+101%3A+What+it+is%2C+what+it+looks+like%2C+and+what+we+can+do+to+fix+it&btnG=#d=gs_qabs&t=1683261126707&u=%23p%3DAVyLYaYvpoYJ
  2. https://scholar.google.com/scholar?hl=ru&as_sdt=0%2C5&q=ableism+Beth+mark+&btnG=#d=gs_qabs&t=1683260753903&u=%23p%3D0JFkoyiPrIsJ
  3. https://scholar.google.com/scholar?hl=ru&as_sdt=0%2C5&q=%D1%8D%D0%B9%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%BC+%D0%B8+%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%BB%D1%8E%D0%B7%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C+&btnG=#d=gs_qabs&t=1683257483808&u=%23p%3DAQ8uktyALyMJ
  4. https://unsdg.un.org/ru/latest/blog/bolee-inklyuzivnoe-obschestvo-pyat-primerov-realnykh-podvizhek-v-integracii-invalidov