Жосық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Түсіндірме сөздік бойынша, бұл сөздің мағынасы — ырым, салт, жөн, ыңғай, заң, ереже, қылық, мінез. «Сатым бетіне қараса, жөн жоқ, жосық жоқ... ыржиады» (Ж. Нәжімеденов, Ақ шағыл).

Кейде «жөн» сөзімен тіркесе қолданып, «жөн-жосық» қос сезінің құрамында да кездеседі. Түркі тілдерінің ішінде мағынасы әрі тұлғасы бұған жуық сөздер жоқ емес. Қырғыз тілінде: жосун — тәртіп, ереже, тува тілінде езу — дәстүр, башқұртша йосок — тәртіп мағыналарын береді. Сөз төркіні моңғол тілі деуге тура келеді. моңғол тілінде: е — әдет, салт, дәстүр. Бурят тілінің кейбір говорларында: йосо — дәстүр. моңғол тіліндегі осы сөздің басқа да, «тәртіпсіз» сияқты мағыналары қазақ тілінен сол қалпында орын алғандығын «жосықсыз» сөзінен де аңғару қиын емес. «Тәртіпсіз» мағынасының орнына кейде «жосықсыз» сөзі қолданылып, тиісті мағына иелене алады. моңғолдың «ес» сөзі түркі тілдері ішінде қазақ, қырғыз, башқұрт, туваларға ауысып, «дәстүр» мағынасын меншіктенген.[1]

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Бес жүз бес сөз.— Алматы: Рауан, 1994 жыл. ISBN 5-625-2459-6