Журналистика факультеті (ҚазҰУ)
| Журналистика факультеті | |
|---|---|
| Қазақ ұлттық университеті | |
 | |
| Құрылған жылы | 1934 жылы, наурыз |
| Деканы | филол.ғ.к., Темірғали Көпбай |
| Орналасқан жері | ҚазҰУ қалашығы, Алматы қ., Әл-Фараби даңғ., 71 |
| Ресми сайты | www.kaznu.kz |
Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың журналистика факультеті Қазақстандағы журналистер дайындайтын бірден-бір жетекші оқу орны болып табылады. Ол – 1934 жылы ең алғашқылардың бірі болып құрылған, сонымен қатар ТМД елдері бойынша ең ірі факультеттердің бірі. Алғашында Қазақ Комунисттік журналистика институты болып құрылған.
Тарихы
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Журналистика факультетінің ресми ашылуы – 1934 жылы мамыр айы. Әуелі екі жылдық оқыту мерзімімен құрылып, кейіннен үш жылдыққа өзгертілді және бір жылдық дайындық курсы болды. Институт ашылған уақытта М. Жолдыбаев екі ай көлемінде басқарды. 1934 жылы мамыр айында Қазрайком шешімі бойынша ол қызметтен босатылып, осы жылдың жетінші маусымынан бастап ректор қызметіне Үмітбай Балқышев келді. 1936 жылдың сәуір айынан 1937 жылдың қыркүйегіне дейін Гусев басшылық етті. Кейіннен Балқышев қайта басшылық қызметіне кірісті. Осы уақыт ішінде институт 150-ге жуық баспасөз мамандарын дайындап шығарды. Ал, 1941 жылдың басында институтта 91 студенттен құрылған екі курс білім алды. 1938-39 оқу жылдарында студенттер қабылданбаған соң, 3-4 курста білім алушылар болмады. 1937 жылы - 30 адам, 1938 - 30 адам, 1939 - 40 адам институтты аяқтап, ең алғашқы "журналист" дипломын алып шықты. 90 жылдық тарихы бар факультет осы күнге дейін БАҚ-тың түрлі салаларына 16 мыңнан аса жоғары сапалы мамандарды даярлап келеді. Олар бүгінде еліміздің зиялы қауымдарының қатарында жүр. Факультетті бітірген түлектер республикалық, облыстық, аудандық мерзімді баспасөздерде, радиода, теледидарда, отандық және шетелдік баспаларда, Үкімет салаларында қызмет етуде. Солардың қатарында Қуаныш Сұлтанұлы, Алтынбек Сәрсенбайұлы, Мұхтар Құл-Мұхаммед, Сауытбек Абдрахманұлы, Дархан Мыңбай, Бейбіт Исабаев сияқты мемлекет қайраткерлері бар.
Ерлан Бекхожин, Жұмабек Кенжалин, Нұртөре Жүсіп, Жүсіпбек Қорғасбек, Нұрғали Ораз т.б. сынды бүгінде журналистика мен әдебиет саласында танымал есімге айналған қаламгерлерді айтуға болады. Журналистика факультеті қандай қиын кезеңдерді бастан өткерсе де, білікті профессор-оқытушылар құрамын сақтап келеді. Факультетте жоғары сапалы оқытушылар, белгілі ғалымдар мен БАҚ-тың тәжірибелі журналистері дәріс береді. Олардың ішінде 9 ғылым докторы, 30 ғылым кандидаттары бар. Қазақ журналистикасының ғылыми негізін қалаған Халижан Бекхожин, Тауман Амандосов, Темірбек Қожакеев, Марат Барманқұлов, М. Дмитровский, Юрий Крикунов т.с.с. ғалымдар еңбегі негізгі, әрі басты құндылық.
Ғылыми бағыттар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Журналистика факультетінің кафедралары бойынша жүргізілетін ғылыми жұмыстардың негізгі бағыттары: Баспасөз және интернет журналистика кафедрасы бойынша жоспарлы түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстары:
- Публицистика жанрларының жаңа жүйесін, журналистика пішіндерінің түрленуін зерттеу;
- Қазақ халқының рухани көшбасшыларын, өзіндік журналистік мектебі
бар публицистер шығармашылығын зерттеу;
- Қазақстан бұқаралық ақпарат құралдары редакторлары мен белгілі
журналистер шеберлігін зерттеу;
- қазіргі таңдағы конвергентті журналистиканың әлемдік тәжірибесі мен
даму сатыларын; бүгінгі инновациялық әдіске конвергентті журналистика арқылы бару жолдарын; конвергентті масс-медиадағы журналист еңбегінің шығармашылық ерекшеліктерін зерттеу;
- медиа-мәдениет мәселелерін қарастыру;
- мерзімді баспасөз бен интернет журналистиканың өзекті мәселелерін зерттеу.
Бұқаралық коммуникация тарихы мен теориясы кафедрасы бойынша жоспарлы түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстары:
- Отандық тарих пен әлем журналистикасының негізін қалыптастыру және ғылыми жүйеге түсіру;
- Қазақстан журналистер академиясымен кәсіби біліктілікті дамыту;
- Масс-медиа саласы бойынша бірнеше энциклопедиялық еңбектерді, анықтама-сөздіктерді жарыққа шығару;
- журналистика тарихының өзекті мәселелерін қамтитын іргелі зерттеулер жүргізу, ғылыми еңбектер мен оқу құралдарын шығару. Жаңа кітаптар мен кәсіби басылымдардың тұсаукесерлерін ұйымдастыру.
Телерадиожурналистика кафедрасы бойынша жоспарлы түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстары:
- Қазақстан теледидарының теориясын, отандық телепублицистиканы түбегейлі зерттеу;
- телевизиялық деректі түсірілімдерді зерттеу;
- қазақ телеарналарындағы ақпараттық бағдарламалардың
қалыптасу кезеңдерін, жаңалықтар телевизиясының даму үрдістерін, телеарналардың тарату саясатын зерттеу;
- телевизиялық және радиостудиялардың жұмысын жандандыру, хабар даярлау;
- телестудияда студенттердің түрлі хабарларын жасау, радиостудияда «Әл-Фараби радиосы» хабарларын дайындау.
Халықаралық журналистика кафедрасы бойынша жоспарлы түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстары:
- шетелдік елшіліктермен, халықаралық ұйымдармен, білім беру және ғылыми орталықтармен әріптестікті дамыту;
- халықаралық қарым-қатынас пен жаһандық дамудың саяси мәселелерін зерттеу;
- халықаралық және аумақтық қауіпсіздіктің саяси мәселелерін зерттеу;
- журналистика социологиясы негізінде журналистік зерттеу мен әлеуметтік сұранысты зерттеу;
- халықаралық қорлардың жобаларына, бағдарламаларына гранттар іздестіріп, қатысу;
- халықаралық конференцияларға, симпозиумдарға, семинарларға қатысу.
Қоғаммен байланыс және жарнама кафедрасы бойынша жоспарлы түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстары:
- Қазақстандағы қоғаммен байланыс, бұқаралық ақпарат құралдары менеджменті және жарнама индустриясы салаларын зерттеу;
- қазақстандық ақпараттық және экономикалық кеңістікке қажетті PR мамандарын даярлауда еңбек нарығындағы сұранысты қанағаттандыру;
- көптеген кәсіпорындар мен фирмаларға экономикалық және журналистік білімі бар кәсіби пиар мамандарды дайындай отырып, журналистика, қоғаммен байланыс теориясы мен тәжірибесі және экономика негіздері, соның ішінде әлемдік және халықаралық экономикалық байланыс негіздері бойынша зерттеу жүргізу;
- бұқаралық ақпарат құралдарындағы саяси коммуникацияның шетелдік және қазақстандық тәжірибелерін зерттеу;
- саяси технологиялар мен саяси менеджментті зерттеу;
- Қазақстан Республикасының имидждік дамуын талдау;
- газет және журнал редакцияларындағы өндірістік тәжірибе мен PR-агенттіктері, жарнама компанияларымен тығыз байланыста бола отырып, көптеген студенттерді ғылыми зерттеу жұмыстарына машықтау;
- баспасөз-конференцияларын, баспасөз-турларын, баспасөз-мәлімдемелері мен баспасөз миатериалдарын дайындауға, сайлау науқандары мен сайлау үдерістеріне мониторинг жүргізуге қатысу.
Баспа ісі және дизайн кафедрасы бойынша жоспарлы түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстары:
- баспа ісінің теориясы мен тәжірибесі мәселелерін зерттеу;
- республикалық кітап шығару ісінің экономикалық негіздерін зерттеу;
- публицистика мен баспа ісі теориясының өзара іс-әрекетінің мәселелерін зерттеу;
- баспа ісі жән полиграфия ассосациясының, «Книголюб» қоғамдық бірлестігінің жұмыс тәжірибесін зерттеу;
- полиграфия, жарнама және фото технологиялар жұмысын зерттеу;
- мәскеу полиграфия институтымен байланыс орната отырып, тәжірибелі баспагер редакторлар жұмысын зерттеу;
- баспа ісі аталымдарының сөздігін шығару.
Журналистика және бұқарамен қатынас орнату салалары бойынша ЮНЕСКО кафедрасы жоспарлы түрде жүргізілетін ғылыми-зерттеу жұмыстары:
- бұқаралық коммуникация және журналистика саласын зерттеу;
- Қазақстанның жоғары білім беру мекемелерінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолданылуын зерттеу;
- қазіргі заманғы журналистиканың теориясы мен тәжірибесіне
қатысты зерттеу нәтижелерін, мамандар дайындаудағы жаңа технологиялар мен инновацияларды оқу үрдісіне енгізуге ықпал ету;
- халықаралық қорлар мен ұйымдардың, Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің журналистика, публицистика, ғылым, мәдениетке қатысты гранттары мен тендерлеріне қатысу;
- Қазақстанда гендерлік теңдікті қамтамасыз ету;
- халықаралық ғылыми ынтымақтастықты нығайту бағытында отандық және шетелдік белгілі журналистермен, коммуникация саласының мамандарымен кездесулер, дөңгелек үстелдер өткізу;
- журналистің құқықтары жөнінде алыс шетелдің, Ресейдің, Орталық
Азияның, атап айтқанда Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстанның БАҚ саласын зерттеуші ғалымдар еңбектерін жинақтау;
- Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың ЮНЕСКО, ОРБИКОМ сияқты халықаралық ұйымдар арасындағы имиджін нығайту бойынша ғылыми шараларды жүргізу;
- Білім және ғылым министрлігінің ғылым Комитетінің жыл сайынғы байқауларына Қазақстандағы БАҚ қызметі туралы жобаларды ұсыну.
Журналистика факультетінде ЮНЕСКО -ның ғылыми -зерттеу кафедрасы, телерадиостудия, баспа лабораториясы жұмыс істеді.
Кафедралары
[өңдеу | қайнарын өңдеу]Журналистика факультетінде қазіргі таңда 3 кафедра: Баспа ісі және дизайн; ЮНЕСКО, халықаралық журналистика және қоғаммен байланыс; Мерзімді баспасөз, электронды БАҚ және интернет-журналистика кафедралары жұмыс жасайды.
Басшылар
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- М.Жолдыбаев (1934 ж. екі ай басқарған;
- Үмітбай Балқашев (1934-36 жж.-1937-1941 жж.)
- Хайыржан Бехқожин (1945-1947 жж.);
- Тауман Амандосов (1966-1971 жж.);
- Темірбек Қожакеев (1973-1986 жж.);
- Марат Барманқұлов (1989-90 жж.);
- Сағымбай Қозыбаев (1990-1993 жж.);
- Юрий Крикунов (1993-1994 жж.);
- Намазалы Омашұлы (1994-2001 жж.);
- Бауыржан Жақып (2001-2008 жж.);
- Ғалия Жүнісқызы (2008-2011 жж.);
- Есберген Алауханов (2011-2012 жж.);
- Өмірхан Әбдиманұлы (2012-2014 жж.);
- Сағатбек Медеубекұлы (2014-2021 жж.);
- Сансызбай Шарапиұлы (2021-2022 жж.);
- Нұржан Қуантайұлы(2022-2023 жж.);
- Темірғали Көпбаев (2023 ж. мамыр айынан).