Жүнжу

Азып-тозу, жүдеу, еңсесі түсу, берекесі кету тәрізді мағыналарда қолданылатын сөз. «Жігіт... күрт сынып, жүнжіп кетті» (Ә. Тарази, Үлкен ауыл). Ертедегі түркі жазба ескерткіштеріндегі сөздерден тұлғасын әрі мағынасын көп өзгеріске душар етпей, сақталған сөздердің бірі деуге болады. М. Қашқари сөздігінде йунчы — нашарлуа, қапы қалу; ал йунчыг — әлсіз, жарамсыз, арық мағыналарына мезгейді. «Қажыған, шаршаған» мағыналарында «йунчі» тұлғасында қазіргі кездегі Тобол татарлары тілінен де ұшыратамыз. Біздің байқауымызша «жүнжу» етістігінің алғашқы мағынасы —«қапы қалу» дегенді ұғындырған сияқты. Ал қалған мағыналар соның салдарынан туындаған деуге болады. М. Қашқари сөздігінде кездесетін «ер йучыды» (ер қапы қалды) мысал біздің осы жорамалымызды онша теріске шығара қоймайды. Өйткені, «нашарлау, әлсіз, жарамсыз болудың» бәрі өмірде қапы қалудың нәтижесі болмақ.