Жұмекен Сабырұлы Нәжімеденов

Жұмекен Нәжімеденов
Туған күні	28 қараша 1935 (1935-11-28)
Туған жері	Қошалақ ауылы, Құрманғазы ауданы, Атырау облысы,
Қайтыс болған күні	22 қараша 1983 (1983-11-22) (47 жас)
Қайтыс болған жері	Алматы
Азаматтығы	КСРО→ Қазақстан
Ұлты	қазақ
Мансабы	ақын
Шығармалардың тілі	қазақша
Дебюті	«Егіс» лирикалық жинағы 1961 ж.
Сыйлықтары	Қазақстан Жастар одағы сыйлығының иегері

Жұмекен Сабырұлы Нәжімеденов (28 қараша, 1935 жыл, Атырау облысы, Құрманғазы ауданы Қошалақ - 22 қараша, 1983 жыл, Алматы) — Қазақстан Республикасы Мемлекеттік әнұранының (мәтіні) авторы, көрнекті ақын, Қазақстан Жастар одағы сыйлығының иегері.

Өмірбаяны

• Жұмекен атасы Нәжімеден Стамғазиевтің бауырында өсіп, тәрбие алған. Сөз бен тарих және туған халқының дәстүрлеріне деген ыстық сүйіспеншілік сезімді бала бойында қалыптастырған сол кісі. Немересіне өзінің атақты бабалары Қартпанбет жырау (алтыншы ата) мен оның әпкесі Қосуан (Махамбет Өтемісұлының туған шешесі) туралы сыр шертетін. Кіші жүздің Байұлы тайпасы Алаша руынан шыққан.
• 1956-59 жылдары Қазақтың мемлекеттік консерваториясының халық аспаптар факультетінде оқыған.
• 1959-74 ж.«Жазушы» баспасының редакторы
• «Лениншіл жас» газетінде бөлім меңгеруші
• Қазақстан Жазушылар одағында әдеби кеңесші
• 1974-78 ж, Қаз.КСР Баспа, полиграфия және кітап саудасы істері жөніндегі мемлекеттік комитеттің редакторы
• 1978-83 ж. «Мектеп» баспасында бөлім меңгеруші болып қызмет атқарған.

Шығармашылығы

Жұмекен Нәжімеденовтің алғашқы «Егіс» лирикалық жинағы 1961 жылы жарық көрді. Төрт жылдан кейін «Жоқ, ұмытуға болмайды» атты поэмалар жинағы шықты. Ж.Нәжімеденовтің тірі кезінде барлығы он өлеңдер жинағы мен «Ақ шағылдар» (1973ж), «Кішкентай» (1975 ж), «Атақ пен дақпырт» (1978ж) атты үш романы басылды.

Ақын өлімінен кейін жарық көрген он жинағына тірі кезінде жарияланбаған өлеңдері, поэмалары, повестері мен романдары, мақалалары мен аудармалары және тоғыз күй енді. Оның шығармалары көптеген тілдерге аударылып, басылды. Ақын А.Вознесенскийдің, Е.Евтушенконың, Н.Хикмет пен Ә.Файзи шығармаларын аударған.

Ақынның Ақынның орыс тіліне аударылған «Весенние ветры» (1969), «Мое рождение» (1982), «Тебе говорю, потомок» (1986), «Солнцеворог» (1994) атты өлеңдер жинақтары басылды. 2003 жылы Санкт - Петербург қаласында орыс тіліне аударылған таңдамалы өлеңдері топтастырылған «Я есть» атты өлеңдер мен поэмалар жинағы жарық көрді.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік әнұраны

Жұмекен Нәжімеденов Қазақстанның қазіргі әнұран мәтінінің авторы. «Менің Қазақстаным» әні оның шығармашылық жолының басында, ақынның 21 жасында жазылған. Ол кісінің жұбайы Нәсіп апайдың айтуынша Жұмекен әнді осыдан 50 жыл бұрын, 1956 жылы Алматыда, белгілі шаңқобызшы Гүлсара Піржанованың үйінде жазған. Бұл өлең бір қарағанда Қазақстан миллиард пұт астық жинағанына арналып жазылған сияқты болып көрінгенімен , негізінен «ел, жер менікі» деген отаршыларға қарсылықтан туған. Оны сезіп қалған коммунистер әнді мүлдем шығармай тастауға айналғанда Жамал Омарова ара түсіп, эфирден шырқауға мүмкіндік алған. Сөйтіп халыққа жетпей жатып қудалана бастаған ән бағы жанып, бейресмиден тәуелсіздіктің арқасында ресми әнұранға айналды.

2006 жылдың 11 қаңтарында «Менің Қазақстаным» әні елдің мемлекеттік әнұраны сипатында алғаш рет астаналық «Ақорда» резиденциясының шаңырағы астында, Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан Президенті лауазымына салтанатты түрде кірісу сәтінде орындалды.

Шығармалары

Елуінші жылдардың екінші жартысында, алпысыншы жылдардың басында Жұмекеннің өлеңдері республикалық баспасөзде жиі жарияланып жүрді. Алпысыншы жылдардан бастап өлеңдері мен шығармалары, үш романы, аударма кітаптары "Жазушы", "Жалын" баспаларынан жарық көрді:

• "Балауса" (1961)
• "Сыбызғы сыры" (1962)
• "Өз көзіммен" (1964)
• "Жоқ, ұмытуға болмайды" (1965)
• "Жарық пен жылу" (1966)
• "Күй кітабы" (1967)
• "Мен туған күн" (1972)
• "Мезгіл әуендері" (1968)
• "Ұлым, саған айтам" (1970)
• "Қызғалдақ жайлы баллада" (1971)
• "Ақ шағыл" (1973)
• "Кішкентай" (1975)
• "Даңқ пен дақпырт" (1977)
• "Жеті бояу" (1977)
• "Шуақ" (1980)
• "Темірқазық" (1981)
• "Ашық аспан" (1981)
• "Менің топырағым" (1985)
• "Ұрпағым, саған айтам" (1988) кітаптары
• үш томдық шығармалар жинағы (1996-1997)
• "Мен — тамырмын" дастандар (2001)
• "Қасірет пен қайсарлық" (2001)
• "Жұмекен" (2002)
• "Жаңғырық" (2003).
• "Аспан шақырады" (2005)
• "Домбыраның қоңыр үні: Көне замандардан бізге жеткен домбыраның бүгінгі акустикасы қандай?" (2007)

Ақын жырлары бірнеше шет тілдеріне аударылған.

• 1967 жылы "Жоқ, ұмытуға болмайды!" атты поэмасы үшін Қазақстан Ленин комсомолы сыйлығының лауреаты атанды.