Зарядтық жұптылық

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту

Зарядтық жұптылық, (С-жұптылық, С) – электрмагниттік не күшті өзара әсерлерден пайда болған процестердегі шын бейтарап бөлшектердің (немесе бөлшектер жүйесінің) қалпын сипаттайтын кванттық сан. Зарядтық жұптылық ұғымы зарядтық түйіндестік операциясы (амалы) кезінде электрмагниттік не күшті өзара әсерлердің мәні өзгермейтіндігіне байланысты шықты. Зарядтық түйіндестік операциясында шын бейтарап жүйе өз мәнін сақтайды. Сондықтан мұндай жүйенің толқындық функциясы не өзгермейді, не таңбасын ғана өзгертеді. Бірінші жағдайда зарядтық жұптылық оң, екінші жағдайда теріс болады, яғни зарядтық жұптылық' зарядтық түйіндестік операциясымен салыстырғандағы толқындық функцияның қалпымен анықталады. Электрмагниттік не күшті өзара әсерлерден пайда болатын кез келген процесте зарядтық жұптылық сақталады. Басқа бірнеше шын бейтарап жүйелерге ыдырайтын шын бейтарап жүйенің зарядтық жұптылығы, сол жүйелердің зарядтық жұптылықтарының көбейтіндісіне тең. Фотонның зарядтық жұптылығы теріс, екі -квантқа ыдырайтын 0- және 0-мезондарының зарядтық жұптылығы оң болады. Байланысқан электрон-позитрон жүйесінің (позитроний) зарядтық жұптылығы (1)Jl-ге тең, мұндағы J – екі бөлшектің қосынды спині, l – екі бөлшектің салыстырмалы қозғалысының орбиталық моменті. Төменгі энергет. күйде l=0 (парапозитроний), яғни электрон-позитрон жұбының зарядтық жұптылығы оң. Сондықтан электрон мен позитронның аннигиляциясы салдарынан электрон-позитрон жүйесі екі -квантқа ыдырайды. l =1 (ортопозитроний) болғанда, электрон-позитрон жұбының зарядтық жұптылығы теріс. Бұл жағдайда электрон-позитрон жүйесі тақ санды -квантқа (әдетте, үш -квантқа) ыдырайды. [1]

Пайдаланған әдебиет[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. "Қазақ Энциклопедиясы",4 том 3 бөлім