Зейнолла Сәнікұлы

Зейнолла Мүбәракұлы Сәнік - көрнекті жазушы, фольклоршы, баспагер, этнограф, аудармашы.

1935 жылдың 15 сәуірінде ҚХР, Тарбағатай аймағына қарасты Шағантоғай ауданында дүниеге келген. 1945-1953 жж аралығында орта мектепте оқыды. 1953-1958 жж. Бейжіңде Коммунистік жастар одағы орталық коммитетінің мектебінде оқыды. 1953 жылдан бастап Шағантоғай ауданының екінші, үшінші райондарында Жастар одағы кадры болды.

1957 – 1970 жж. Үрімжідегі «Жастар баспасында» редакторлық қызмет атқарады. 1970 – 1978 жж. «Халық жауы» атанып Бұратала облысының Жың ауданында еңбекпен өзгертуде болды. 1978 жылы ақталды.

1978 жылдан «Халық баспасында» редактор, 1980 жылы «Шыңжаң халық баспасының» қазақ редакциясының балалар бөлімінің редакторы, 1982 жылы тете-аға редактор, 1986 жылы аға-редакторлық кәсіптік-техникалық атақ алды. 1992-1999 жж. «Шыңжаң жастар өрендер» баспасында жетекші маман ретінде аға редактор болып еңбек етті.

2000 жылы тарихи Отанына оралған жазушы  Алматы қаласына қоныстанып, үздіксіз шығармашылық, зерттеу жұмыстарымен айналысты.

Саналы ғұмырын ұлт руханиятына, баспагерлік пен шығармашылыққа арнаған  қадірлі қаламгер 2013 жылдың  26 қыркүйегінде өмірден озып, Алматыдағы Кеңсай зиратына жерленді.

Eңбектері

Зейнолла Сәнік пен Бейсенғали Садықанұлы құрастырған Қабанбай туралы тұңғыш жинақ 1986 жылы «Қабанбай батыр» деген атаумен 6501 таралыммен жарық көрді. Осы  кітап 1991 жылы Алматыдағы « Жазушы»  бапасынан « Қаракерей Қабанбай» деген атпен көп тиражбен басылып шықты. Осы  еңбектің негізінде алғаш рет  Қабанбай батырдың 300 жылдығы Талдықорғандағы Үйгентаста аталып өтті. Дарабаоз батыр туралы елдікті, ерлікті ұлықтаған еңбек тәуелсіздікті аңсаған елдің рухын серпілтіп, санасын сілкінтті. Қабанбай бабамыздың жетінші ұрпағынан тарайтын жазушы Зейнолла  Сәнік кейін өз шығармашылығы мен ізденісін  «Хан батыр Қабанбай »  еңбегімен толықтырды.

«Тау жұлдызы», «Қазақтың тұрмыс-салт білімдері», «Табиғат тәлімі», «Дала мәдениеті туралы толғаныстар», «Қаракерей Қабанбай», «Хан батыр Қабанбай», «Қайрақбай», «Басбай», «Сергелдең», «Із», «Тұғырыл хан – Демежан батыр», «Қазақ этнографиясы», «Сүлеймен би»,т,б кітаптары жарық көрді.

2017 жылы «Ан Арыс» баспасынан 15 томдық шығармалар жинағы қалың қауымға жол тартты.

Құрастырған, редакторлық еткен кітаптары

«Қызыл жартас», «Қазақ ертегілері», «Балапан әтештің бастан кешкендері», «Қазақтың ұлттық ойындары»,  «Қазақ емшілігі мен дәрігерлігі»,  «Қожанасыр әңгімелері», т.б.

Жетістіктері

1983 жылы «ШҰАР-дың(Шыңжаң ұйғыр автономиялы ауданы) озат балалар қызметкері», 1990 жылы «ШҰАР-дың таңдаулы ғылыми қызметкері» атағына ие болды. Көптеген мемлекеттік, автономиялы аудандық, облыстық деңгейдегі сыйлықтардың иегері. 1982 жылы қытай тіліне аударылған шығармасы 1995 жылы мемлекет бойынша «таңдаулы шығарма», 2002 жылы «екінші дәрежелі жүлделі шығарма», 2003 жылы «халықаралық таңдаулы шығарма» болып бағаланды. 2010 жылы қаңтар айында аталған еңбек «Қытай халықаралық қарым-қатынас баспасы», «Қытай әлемдік қарым-қатынас қоғамы әлемдік басқару ғылымын зерттеу орнының» комиссиясы жағынан «Әлемдік ірі ғылыми жетістік жасампаздығы» ерекше сыйлығына ие болып, алтын медальмен марапатталды.

Қытай мемлекеттік жазушылар қоғамының, Қытай фольклоршылар қоғамының, Қытай аз ұлт жазушылары ғылыми қоғамының, Қазақстан Жазушылар одағының Мұрағатталған 25 мамырдың 2023 жылы. мүшесі.

Шығармашылығы

«Мәңгілік жол», «Зейнолла Сәніктің шығармашылық мұралары», «Халық мұрасының жанашыры», «Зейнолла әлемі», «Зейнолла Сәнік шығармаларындағы көркемдік ізденістер» атты ғылыми-зерттеу, естелік-эссе еңбектері жарық көрді.

Зейнолла Сәнік туралы «Қазақстан» ұлттық арнасынан  «Жарқын бейне» бағдарламасы деректі фильм көрерменге жол тартты. Сонымен қатар, автор туралы «Мәңгілік жол» деректі фильмі жарыққа шықты. Жазушының атамекені Жарбұлақ ауылындағы мектепте «Зейнолла Сәнік атындағы қазақ әдебиеті» кабинеті, Семейдегі Шәкәрім университетінде  «Зейнолла Сәнік атындағы шетелдегі қазақ әдебиеті» дәрісханасы ашылды. Үржар ауылында Зейнолла  Мүбаракұлы Сәнікке көше аты берілді. 2014 жылы Қазақстан Жазушылар одағы, 2017 жылы М.О.Әуезов атындағы  Әдебиет және өнер институты мен Жазушылар одағымен бірлесе отырырып «Ұлттық әдебиет және Зейнолла Сәнік шығармашылығы» атты республикалық ғылыми-тәжірибелік конференция өткізді. Қазірге дейін Зейнолла Сәнік шығармашылығы бойынша 4 өңірдегі 10 жоғары оқу орнында  12 магистрлік, 8 дипломдық жұмыс жазылып, қорғалды.

2018 жылы құрылған «Зейнолла Сәнік атындағы мәдениет қоры» – жазушының  шығармаларын насихаттау, зерттеумен қатар әдеби-мәдени, ғылыми бағыттағы іс-шараларды өткізіп келеді. Қаламгер атындағы мәдениет қорының  ұйымдастырумен туған жерінде «Ел айбыны, жыр айдыны –  Алакөл» республикалық ақындар айтысы, Батыс Қазақстан облысының Орал қаласында «Жыр-ғибрат» атты жыршы-термешілер фестивалі өтті.  Сондай-ақ журналистер арасында Алматы мен Астана қаласында шағын футболдан турнир, қыздар арасында боулинг, ақын-жазушылар арасында бильярдтан жарыстар ұйымдастырды. Жыл сайын қазақ баспасөзін  қолдау мақсатында 10 ға жуық газет-журналға  оқырман жаздыртып, демеушілік жасап келеді. Қордың демеушілігімен ақын-жазушылардың да кітаптары жарық көрді.