Зиягүл
| Зиягүл | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Ғылыми топтастыруы | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Үлгілік түрі | ||||||||||||||||||
| Senecio vulgaris Карл Линней | ||||||||||||||||||
| түрлері | ||||||||||||||||||
|
1500 түрі белгілі |
Зиягүл (лат. Senecio) – астралылар тұқымдасына жататын бір, екі және көп жылдық шөптесін өсімдік, кейде сүректенген сабағы бар шырмауық немесе аласа ағаштар.
Арктикадан тропиктік аймақтарға дейін, негізінен, Оңтүстік Африка, Жерорта теңізі жағалауы мен Азия, Оңтүстік және Солтүстік Американың қоңыржай белдеулерінде кездесетін 1500 (кейбір мәліметтерде 3000) түрі белгілі. Көпшілік түрі – суккуленттер болып табылады. Қазақстанның далалы аймақтары мен сортаңды жерлерінде, тоғай шеті мен арық жағаларында, кейде тау беткейлерінде өсетін 25 түрі кездеседі. Соның ішінде ең жиі кездесетіні – жіңішке жапырақты Зиягүл (Senecіo erucіfolіus). Биіктігі 40 – 100 см. Жатаған тамыры болады. Тік сабағына қауырсынша тілімденген жапырақтары кезектесіп орналасады. 10 – 15 сары түсті гүлдері жиналып, себет гүлшоғырын құрайды. Себеттің сыртында орамжапырақшалары болады. Қос жынысты. 5 аталығы кірігіп түтік түзеді. Аналығы – біреу. Маусым – тамыз айларында гүлдеп,шілде – қыркүйекте жемісі піседі. Тұқымы ұзынша, сыртында 5 – 10 қыры болады.Зиягүлдердің арасында бау-бақшада өсетін арамшөп (мысалы, кәдімгі Зиягүл), сондай-ақ құрамында алкалоид бар дәрілік (мысалы, жалпақжапырақты Зиягүл) түрлері кездеседі. Негізінен Зиягүл гүлдері әдемі болғандықтан, әсемдік үшін өсіріледі.[1]
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ “Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопедиясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9