Ингрид Добеши
 | Бұл мақала әлі тексерістен өтпеді. Тексерілмеген мақалалардағы мәліметтер сенімсіз болуы мүмкін.
|
| Ингрид Добеши | |
| фр. Ingrid Daubechies | |
.jpg) Ингрид Добеши 2005 жылы | |
| Туған күні |
17 тамыз, 1954 жыл (66 жас)[1] |
|---|---|
| Туған жері |
Хаутхален-Хелхтерен, Бельгия |
| Азаматтығы |
Бельгия, АҚШ |
| Ғылыми аясы | |
| Жұмыс орны | |
| Ғылыми дәрежесі | |
| Альма-матер |
Еркін Брюссель университеті |
Ингрид Добеши (фр. Ingrid Daubechies; 17 тамыз 1954 жыл, Бельгия) — АҚШ математигі, шығу тегі бойынша бельгиялық. АҚШ Ұлттық ғылым академиясының (1998)[2] және оның Кеңесінің (2020)[3], Американдық философиялық қоғамның (2003), Лондондық (2007) және Американдық (2012)[4] математикалық қоғамдарының құрметті мүшесі, Дьюк университетінің профессоры. Американдық өнер және ғылым академиясының мүшесі, Франция ғылым академиясының шетелдік мүшесі (2009)[5]. 2014 жылы Бельгияның баронессасы атағын алды.[6].
Өмірбаяны[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Бельгияның Хаутхален-Хелхтерен қаласында дүниеге келген. Брюссель еркін университетінде физика саласынан бакалавр және PhD дәрежелерін алып, кейін сол жерде он жылдан астам уақыт сабақ берген.
1987 жылы Добеши вейвлеттерге байланысты AT & T Bell зертханаларында жұмыс істеп бастады. Сонымен қатар Мичиган мен Рутгерс университеттерінде сабақ беріп жүрді. 1994 жылы ол Принстон университетінің алғашқы математика пәнінен әйел-профессоры атанды. 2011 жылдан бастап Дьюк университетінде математика профессоры болып қызмет атқарады.
Добеши вейвлет-анализ және суреттерді сығу саласындағы жұмыстарымен танымал. 2010 жылы Халықаралық математикалық одақтың 2011-2014 жылдар аралығында бірінші әйел президенті болып сайланды.[7]
Ықшам тасымалдағышпен вейвлеттер теориясын, атап айтқанда Добеши вейвлет отбасысын, қарапайым Хаар вейвлетін, сонымен қатар Коэн-Даубеши-Фово биортогоналды вейлветін құру, оларды дамыту және танымал ету - Ингрид Добешидың ғылымға енгізген ең мөлшерлі үлестері болып табылады.
Марапаттары[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Физикадан Луи Эмпейн премиясы(1984)
- Макартур стипендиясы (1992)
- «Математикалық сипаттама» үшін Стил премиясы (1994)
- Математикадан Рут Литл Саттер премиясы (1997)
- Эйлерлік лекциясы (1998)
- Технологиялық инновация үшін Электротехника және электроника инженерлері институтының алтын мерейтойлық сыйлығы (IEEE)(1998)
- Математикан АҚШ Ұлттық ғылым академиясының медалі (2000)
- Эдуард Рейн премиясы (2000)
- Гиббс лекциясы (2005)
- Нётеровтық оқырман (2006)
- Гуггенхайм стипендиясы(2010)[8]
- Джон фон Нейман лекциясы(2011)
- «Ғылыми зерттеулерге қосқан үлесі үшін» Стила премиясы (2011)
- «Электротехника» санатындағы Бенджамин Франклин медалі (2011)
- Окава премиясы (2011)
- Математикадан Неммерс премиясы (2012)
- BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award (2012)
- William Benter Prize in Applied Mathematics (2018)
- Л’Ореаль премиясы — ЮНЕСКО «Ғылымдағы әйелдер үшін» (2019)
- Астурия ханшайымының сыйлығы (2020)
Еуропа университеттерінің бірнеше құрметті дәрежелерімен марапатталған, Оксфордтың құрметті докторы (2013)[9]
Еңбегі[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Daubechies I. Толқындар туралы он дәріс. - Ижевск: РХД, 2001. - 464 б. - ISBN 5-93972-044-7.
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6n15zh8#resources
- ↑ http://www.nasonline.org/member-directory/members/3002628.html
- ↑ http://www.nasonline.org/about-nas/leadership/nas-council.html
- ↑ http://www.ams.org/cgi-bin/fellows/fellows.cgi
- ↑ https://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-de-l-Academie-des-sciences-/-D/ingrid-daubechies.html
- ↑ https://www.lemonde.fr/sciences/article/2014/07/15/ingrid-daubechies-la-baronne-des-maths_4456754_1650684.html
- ↑ https://polit.ru/news/2010/08/18/imu_180810/ Мұрағатталған 20 қазанның 2019 жылы.
- ↑ https://www.gf.org/fellows/all-fellows/ingrid-daubechies/
- ↑ http://www.ox.ac.uk/news-and-events/The-University-Year/Encaenia/2013