Интертекст
Интертекст — бір мәтіннің өзге мәтінге кіруі, мәтіндердің кірігуі[1].
Бұл ұғымды әдеби мәтінді көп дауысты құрылым ретінде қарастырған М. Бахтиннің ықпалымен Ю. Кристева кіргізген. Ю. Кристева үшін мәтін дегеніміз мәтіндер мен таңбалар өрімі, өзге мәтіннің өзгеріске түскен нұсқасы.
Интертекст - мәтін шекарасын бұлдыратып, оны жаңаша пайымдауға жол аша түседі. Интертексттің негізгі қасиеті оның ішкі әрекеттілігі, ашықтығы, көпнұсқалығы. Мәтін өзге мәтіндерден, өзге мәтіндерге қатысты шығарылады, және тек бұрынғы мәтіндерге қатысты емес. Интертекстілік аталатын құбылысқа шығармадан кейін жазылған мәтіндерді енгізу керек. «Мәтіннің қайнар көздері тек мәтіннен бұрын емес, онан кейін де тірлік етеді»,- дейді Р. Барт. Бұл тұрғыда кез келген мәтін өзге мәтіндер кеңістігінде жанданып, қосымша мағына тудырады. Интертекстілік симиотикалық жүйе ретінде бүкіл мәдениетті қамтиды. Интерекст тұрғысынан мәтін мен оқырман, оқу мен хат арасындағы айырмашылық пен қарсы тұру жоққа шығарылады.
Дереккөздер
[өңдеу | қайнарын өңдеу]- ↑ Психология: Энциклопедиялық сөздік. Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы