Карбонат

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Навигацияға өту Іздеуге өту
Карбонат

Көмір қышқылы - Н2С03 әлсіз, екі негізді, тұрақсыз қышқыл. Ол тек ерітіндіде ғана болады. Әлсіз электролит, диссоциациялану дәрежесі 0,17%.[1]

Алынуы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. көмірқышқыл газын суда ерітіп

  1. тұзынан күшті қышқылмен әсер етіп:

Екі негізді болғандықтан сатылы диссоциацияланады:

Н2С03↔ Н+ + НС03
НС03- ↔ Н+ + С032-

Көмір қышқылы екі түрлі тұз түзеді, олар гидрокарбонаттар (NaHC03, Са(НС03)2) және карбонаттар деп аталады (СаС03, MgC03)

Химиялық қасиеттері:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Көмір қышқылы индикаторлар түсін өзгертеді, қышқылдарға[2] тән химиялық реакцияларға түседі, екі негізді қышқыл ретінде сілтілермен орта және қышқыл тұз түзіледі:

Н2С03 + NaOH = NaHC03 + Н20
Н2С03 + 2NaOH = Na2C03 + 2Н20

Карбонаттардың суда еритін тұздары екі сатыда гидролизденеді:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • : Na2C03 ↔ 2Na+ + С032-
НОН ↔ Н+ + ОН-
----------------------------------
CO32- + НОН ↔ НС03 + ОН-
Na2C03 + НОН ↔ NaHC03 + NaOH
  • NaHC03 ↔ Na+ + НС03-
НОН ↔ Н+ + ОН-
HC03 + НОН ↔ Н2С03+ ОН-
----------------------------------------
NaHC03 + НОН → NaOH + Н20 + С02

Бұл тұз гидролизденгенде орта негіздік болады: С(ОН ) > C(H+).

Карбонат ионына сапалық реакция:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Na2C03+ Са(ОН)2 = СаС03↓ + 2NaOH Суда еритін карбонаттар әк сүтімен әрекеттесіп, ақ түсті тұнба береді.

Са2+ + С032- = СаС03

Қолданылуы:[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  • NaHC03 ас содасы - тамақ, шыны өндірісінде
  • К2СО3 сақар - сабын алуда
  • СаС03, MgC03 - құрылыс материалдары[3]

Таралуы[өңдеу | қайнарын өңдеу]

Жер қыртысының шамамен 1,7%-ын (массасы бойынша) құрайды. Ең көп таралған және жынысқұрушы минералдар қатарына жататындар — кальцит (СаС03) және доломит (СаС03.МgС03).

Бұлар әктастар және доломиттер деп аталатын шөгінді карбонатты тау жынысытарды құрайды. Аталған тау жынысытардан гөрі сирегірек ұшырасатын карбонатты тау жынысы өкілдері:

Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]

  1. Химия: Усманова М. Б., Сақариянова Қ. Н. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2009. - 288 бет. ISBN 9965-34-929-0
  2. Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69
  3. “Қазақ Энциклопедиясы”
  4. Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2

Сыртқы сілтемелер[өңдеу | қайнарын өңдеу]