Кей-қаус

Кей-қаус, Унсур әл-Маали Кей-Қаус ибн Искандер ибн Қаус ибн Вушмагир ибн-Зиар (1021 ж.т.) – 11 ғ-да өмір сүрген шығыс ойшылы. Каспий теңізінің оңтүстігіндегі Журжани әмірлігінің әміршісі. Кей-қаус өз заманының көп жағдайларынан хабары бар зиялылардың бірі болған. Ол музыка және табиғаттану іліміне зор құштарлықпен көңіл аударған. Кей-қаустың көптеген ғылымдарды білгендігі парсы тілінде жазылған “Кабуснаме” атты дидактикалық еңбегінен көрінеді. Кей-қаус “Кабуснамені” жазар алдында өзінен бұрын өткен ғалымдар мен зиялылардың шығармаларымен кеңінен танысады. Өткен дәуірлерде жазылған пед. шығармаларды оқып шығады, өз дәуіріндегі мәдени орталықтармен танысады. Бұхара, Самарқан, Хорезм өлкесінде болып, ол жерлердегі ғалымдармен сұхбаттасып, олардың ғыл.-тәрбиелік “Саhодатнама”және “Рушнойнама” шығармаларына ерекше назар аударады. “Кабуснаме” Алдыңғы Азия мен Шығыс Еуропа халықтарының тілдеріне, сондай-ақ, қазақ тіліне де (1992) аударылған.