Кекесін

Кекесін, ирония (грек. eіroneіa – жорта ойлау, алдау) – сөзді тура мағынасында айтылғандай қолдана отырып, оған қарама-қайшы мағына беру, сөйтіп, ойды жеңіл әзіл-қалжыңмен, зілсіз кекесінмен керісінше айту тәсілі.Қай сөздердің осылай астарлы мағынада, керісінше қолданылып отырғаны олардың айтылу қалпынан, ой желісінен, сөйлеу интонациясынан ап-айқын сезіліп отырады.Кекесін тәсілін қолданудың әсерлілігі жағымды, жылы сөздермен айта отырып жағымсыз мінез, іс-әрекеттерді көрсететін тапқырлық пен қарама-қайшы жайларды тартыстыру арқылы ойды жасырын түрде жеткізе білетін көркемдік шеберлікте. Мыс., “Қайтсін, қолы тимепті, Өлеңші, әнші, есіл ер! Ала жаздай ән салсаң, Селкілде де, билей бер”. Абайдың “Шегіртке мен құмырсқа” атты мысал өлеңіндегі осы бір шумақтағы “қайтсін, қолы тимепті” дегені алғашқы бір сәтте жаны ашып аяғандай көрінсе де, одан әрі бұл сөздері де, “өлеңші, әнші, есіл ер” деп мадақтауы да кекесін екені бірден аңғарылады да, “селкілде де, билей бер” деген тұста rекесіннің аяғы мінеу, шенеуге айналады.