Кельтибериялықтар
Кельтибериялықтар (лат. Celtiberi, көне грекше: Κελτίβηρες) — Римге дейінгі кезеңдегі Испания мен Португалиядағы орталық және солтүстіктегі тайпалар тобы. Кельтибериялықтар атауы олардың мәдениетінде кельт және ибериялық элементтердің бар екенін көрсетеді. Кельтибериялықтар кельттер мен ибериялықтар аралас болды ма, әлде олар осы екі топтың бірі екіншісінен маңызды мәдени әсерге ие болды ма, белгісіз. Олардың тәуелсіз тарихы қаншаға созылғаны да белгісіз.
Кең таралған қателік — «кельтибериялықтар» терминін испан-кельт тілдерінде сөйлеген Рим дәуіріне дейінгі Пиреней түбегінің барлық халықтарына тарату.[1] Бұл қателік тек кельтибериялықтардың Пиреней түбегінің салыстырмалы түрде аз бөлігін алып жатқанымен, жазба ескерткіштерді қалдырғандығына байланысты.
Ежелгі авторлар кельтиберліктерді соғысқұмар халық деп сипаттаған. Біздің заманымызға дейінгі 2 ғасырда кельтибериялықтарды римдіктер жаулап алды. Кельтибериялық мұра Испанияның Галисия провинциясында кездеседі. Кельтибериялық тілінің жазба ескерткіштері сақталған.
Тарих[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Б. з. д. 218 ж.: көптеген кельтибериялықтар мен оңтүстік Галлиялар Ганнибалдың Италияның солтүстігіндегі жорығына қатысады
- Б. з. д. 197 ж. — б. з. д. 179 ж.: кельтибериялық соғыстарының басталуы. Римдіктерге қарсы бірінші соғыс
- Б. з. д. 154 ж. — б. з. д. 133 ж.: римдіктерге қарсы екінші соғыс (бірінші Нумантин соғысы немесе екінші кельтибериялық соғысы)
- Б. з. д. 133 ж.: Римдіктер келтибериялық Нуманция қаласын қиратып, содан кейін ұзақ бейбітшілік кезеңі болды.
Тағы қараңыз[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Дереккөздер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- ↑ Әсіресе орыс тілді әдебиетте: мысалы қараңыз. Королёв А. А. Кельтиберский язык // Языки мира. Германские языки. Кельтские языки. М.: Academia, 2000. Стр. 449—452.
Әдебиеттер[өңдеу | қайнарын өңдеу]
- Циркин Ю. Б. Ежелгі Испанияның тарихы. — СПб.: Филологический факультет СПбГУ; Нестор-История, 2011. — 432 с. — (Тарихи кітапхана). — 500 экз. — ISBN 978-5-8465-1009-8.