Курил аралдары

	Курил аралдары ; орыс. Курильские острова
Сипаттамасы
Аралдар саны	56
Ірі аралы	Итуруп
Жалпы ауданы	10 500 км²
Ең биік нүктесі	2339 м
Тұрғындар (2018 жыл)	20 517 адам
Халық тығыздығы	Айтылым қатесі: Күтілмеген оператор < адам/км²
Орналасуы
	46°30′ с. е. 151°30′ ш. б. / 46.5° с. е. 151.5° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 46°30′ с. е. 151°30′ ш. б. / 46.5° с. е. 151.5° ш. б. (G) (O) (Я) (T)
Архипелагты шаятын акваториялар	Охота теңізі, Тынық мұхит
Ел	Ресей
Аймақ	Сахалин облысы
	Курил аралдары
	Курил аралдары Ортаққорда

Курил аралдары — Охота теңізі мен Тынық мұхит аралығындағы аралдар тізбегі. Ресей Федерациясының Сахалин облысы аумағында, Камчатка түбегіндегі Лопатка мүйісінен Хоккайдо аралына дейін 1200 км-ге созылған. Біршама ірі 36 және 20-дан астам ұсақ аралдардан, көптеген жартастардан тұрады. Жалпы ауданы 15,6 мың км². Курил аралдары – Үлкен және Кіші Курил қырқаларының су бетіне шығып жатқан бөлігі. Кіші Курил қырқасы Тынық мұхиттағы Витязь су асты жотасына ұласады. Үлкен Курил қырқасының аралдары, негізінен, жанартау әрекетінен пайда болған. Әр арал жеке жанартаудан, немесе табандары бір-бірімен тұтасып кететін жанартаулар тізбегінен тұрады. Орташа биіктігі 500-1000 м. Ең биік жері – Атласов аралындағы Алаид жанартауы (2339 м). Кіші Курил қырқасының аралдары аласа. Курил аралдарында 160-қа тарта жанартау бар, оның 38-і әрекетті. Жиі қайталайтын зілзалалар аса биік жойқын толқындарды – цунамиді туғызады. Климаты муссондық, қоңыржай салқын. Ең суық ақпан айының орташа температурасы –7°С. Тамыздың орташа температурасы солтүстікте 10°С-тан оңтүстікте 17°С-қа дейін, жылдық жауын-шашын 600–1000 мм аралығында. Өзендерінің суы мол, көлдері көп. Солтүстікте тау тундрасы және жатаған самырсын мен қандыағаш бұталары таралған. Оңтүстік аралдарда бамбук тоғайлары, аралас және жалпақ жапырақты ормандар өседі. Балық аулау кәсіпшілігі, балық өндеу өнеркәсібі бар. Кунашир аралында қорық орналасқан. Басты елді мекендері: Курильск, Солтүстік Курильск. Жапония мемлекеті оңтүстіктегі 4 аралға (Итуруп, Кунашир, Шикотан және Хабомаи) иелікке таласуда. Өйткені, бұл аралдарды КСРО мемлекеті 1945 ж. өзіне күшпен қосып алған.

Курил аралдарының тізімі

Атауы	Ауданы, км²	Максималды биіктігі, м	Ендік	Бойлық
Үлкен Курил тізбегі
Солтүстік топ
Атласов	150	2339	50°52'	155°34'
Шумшу	388	189	50°45'	156°21'
Парамушир	2053	1816	50°23'	155°41'
Анциферов	7	747	50°12'	154°59'
Маканруши	49	1169	49°46'	154°26'
Онекотан	425	1324	49°27'	154°46'
Харимкотан	68	1157	49°07'	154°32'
Чиринкотан	6	724	48°59'	153°29'
Экарма	30	1170	48°57'	153°57'
Шиашкотан	122	934	48°49'	154°06'
Ораңғы топ
Райкоке	4,6	551	48°17'	153°15'
Матуа	52	1446	48°05'	153°13'
Расшуа	67	948	47°45'	153°01'
Ушишир	5	388	—	—
Рыпонкича	1,3	121	47°32'	152°50'
Янкича	3,7	388	47°31'	152°49'
Кетой	73	1166	47°20'	152°31'
Симушир	353	1539	46°58'	152°00'
Броутон	7	800	46°43'	150°44'
Чёрные Братья	37	749	—	—
Чирпой	21	691	46°30'	150°55'
Брат-Чирпоев	16	749	46°28'	150°50'
Оңтүстік топ
Уруп	1450	1426	45°54'	149°59'
Итуруп	3318,8	1634	45°00'	147°53'
Кунашир	1495,24	1819	44°05'	145°59'
Кіші Куриль тізбегі
Шикотан	264,13	412	43°48'	146°45'
Полонский	11,57	16	43°38'	146°19'
Жасыл	58,72	24	43°30'	146°08'
Танфильев	12,92	15	43°26'	145°55'
Юрий	10,32	44	43°25'	146°04'
Анучин	2,35	33	43°22'	146°00'

Сыртқы сілтемелер

География Курильских островов
Южные Курилы, Итуруп и Кунашир
Н. А. Гвоздецкий, Н. И. Михайлов. Курильские острова. Физическая география СССР. М., 1978.