Көзбайлаушылық

Көзбайлаушылық, иллюзионизм (фр. іllusіonіsme, лат. іllusіo – алдау, күлдіргілік) – цирк және эстрада өнерінің бір түрі. Көзбайлаушылық көрермендердің көңілдерін әлдебір қозғалыспен, көзқараспен немесе сөзбен аулап, жасап тұрған көріністен алаңдатып, “көз байлауға” негізделген. Қазақ арасында Көзбайлаушылық өнерін (қызған темірді жалау, семсер жұту, көз алдында тұрып көрінбей кету, шиеленген шылбырды әп-сәтте шешу, т.б.) кезбе дәруіштер мен бақсылар көрсеткен (қараңыз ). Актерлер (көзбайлаушылар, фокусшылар, иллюзионистер) арнаулы аппараттарды (қос түпті, серіппелі қораптар; алдамшы бейнелер туғызатын айналар, т.б.) қолданып, “кереметтер” көрсетеді. Мысалы, адамдар мен заттардың жоқ болып кетіп, қайта көрінуі; олардың көлемі мен түрінің өзгеруі. Қазіргі заманғы Көзбайлаушылық өнерінің алғашқы үлгілері Мысырда, Ежелгі Грекияда, Ежелгі Римде пайда болған. 18 ғасырдың аяғындағы Еуропа цирктерінде Көзбайлаушылықтың өріс алуы нақты ғылымдардың (механика, оптика, электр, т.б.) жетістіктерімен байланысты болды. Қазіргі қазақ циркіндегі Көзбайлаушылық өнерінің шеберлері – Қазақстанның халық артистері С.Қабиғожина, С.Шүкіров, Қазақстанның еңбек сіңірген артисі Б.Жұмағұлов, т.б.