Көмірлі алап

Көмірлі алап — көмір қабаттары (жатындары) бар (лигнит, қоңыр көмір, тас көмір) көмірлі түзілімдер (көмірлі формациялар) тұтас немесе үзілісті дамыған ірі аудан (мындаған км²). Көмірлі алаптың әр түрлі бөліктеріне ірі тектоникалық құрылымдағы (ойыс, грабен, синеклиза) шөгінді жиналудың геөлогиялық-тарихи процестерінің ортақтығы тән. Кейбір жағдайларда қалыптасқан тарихи түсінік бойынша бөлектенген ірі көмірлі аудандар алапқа біріктірілмейді, генезисінің ортақ- тығына қарамай олар жеке кен орындар ретінде қарастырылады. Көмірлі алаптың шекаралары генетикалық, тектоникалық, эрозиялық белгілері бойынша анықталады. Көмір қабаттары терең жатқан жағдайда барлаудың, шахтамен немесе карьермен өндірудің техникалық мүмкіндігіне карай шекара шартты түрде кабылданады. Көмірлі алап көмірлі түзілімдер мен көмірдің барлануы мен өндірілуі мүмкіндігіне байланысты — ашық (ашылымданған), жартылай ашық және жабық, шөгінділердің физикалық жағдайына байланысты — паралиалық, лимналық, потамалық, геотектоникалық платформалық және аралық болып жіктеледі. Құрылымдық-тектоникалық белгілері бойынша алаптар жекелеген көмірлі аудандар мен көмірлі кен орындарга бөлінеді. Қазақстанда Қарағанды, Майкөбен, Торғай Көмірлі алаптары бар.