Мазмұнға өту

ЛГБТ қоғамдастығы

Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет
Алты түсті кемпірқосақ — ЛГБТ қоғамдастығының рәмізі.

ЛГБТ қоғамдастығы, немесе ЛГБТК+ қоғамдастығы, гей қоғамдастығы, квир қоғамдастығы — ортақ субмәдениеті мен әлеуметтік қозғалысы бар лесбиян, гей, бисексуал, трансгендер мен басқа квир халықтың қоғамдастығы. Көбінесе бұл қоғамдастығы адамның жекешілдігін, сексуалдылығы мен сексуалдылық әртүрлігін қолдайды. ЛГБТ активистер мен социологтар бұл қоғамдастығының қалыптасуын гомофобия, бифобия мен трансфобияға қарсы кері әсері болуымен түсіндіреді.


ЛГБТК қауымдастығының символдары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

ЛГБТК қауымдастығын бейнелейтін негізгі белгілердің бірі — кемпірқосақ туы. Сонымен қатар, грек әрпі «лямбда» (бостандықты білдіретін белгі), үшбұрыштар, таспалар және жыныс белгілері де ЛГБТК қауымдастығын қолдаудың символдары ретінде кеңінен танылады. ЛГБТК қауымдастығының әртүрлі бағыттарын білдіретін көптеген тулар бар, бірақ ең танымалы — кемпірқосақ туы. Бұл тудың авторы Гилберт Бейкер әр түске ерекше мән беріп, мағыналарын келесідей анықтаған:

  • Қызғылт = сексуалдылық
  • Қызыл = өмір
  • Қызғылт сары = емделу
  • Сары = күн
  • Жасыл = табиғат
  • Көк = өнер
  • Индиго = үйлесім
  • Күлгін = рух

Кейінірек қызғылт пен индиго түстері тудан алынып, қазіргі нұсқасы 1979 жылғы Прайд парадында алғаш рет таныстырылды.

1995 жылы Human Rights Campaign (Адам құқықтары науқаны) өзінің танымал логотипін — қою көк фонда сары теңдік белгісін енгізді. Бұл белгі ЛГБТК қауымдастығының ең танымал символдарының біріне айналып, әлем бойынша ЛГБТК құқықтарын қорғау күресінің белгісі ретінде кеңінен танылды.

Терминология

[өңдеу | қайнарын өңдеу]

ЛГБТ немесе ГЛБТ — 1990 жж. бастап қолданатын лесбиян, гей, бисексуал мен трансгендерлерді белгілейтін аббревиатура. Жылдар өткен сайын, барлық цисгендерлі мен гетеросексуалды адамдарды қосу үшін "Квир" сөзін қолдана бастаған.

ЛГБТ құқықтары

[өңдеу | қайнарын өңдеу]
Әлемдегі ЛГБТ құқықтары

ЛГБТ адамдарың адам мен заңды құқықтары, тұрған елге байланысты әртүрлі. Көптеген елдерде ЛГБТ халқының өкілдері аз болғандықтан, кейбір елдерде оларға қарай азамат құқықтарын бұзатын заңдар шығады.

Әлемнің кейбір аймақтарында бір жынысты жұптарға серіктестік құқығы немесе неке құқығы берілген. Бір жынысты некені қолдаушылар, некеге отыра алмайтын адамдарға иммиграция, денсаулық сақтау, мұрагерлік және мүлік құқығы секілді көптеген маңызды құқықтардың бұйырмайтынын атап өтіп, некені кеңейтуді талап етеді. Алайда, бір жынысты некеге қарсы шыққан кейбір ЛГБТ қауымдастық мүшелері бұл құқықтарды тек неке арқылы алу қажет емес деп санайды, өйткені денсаулық сақтау сияқты жеңілдіктер неке мәртебесіне қарамастан барлығына қолжетімді болуы тиіс. Сонымен қатар, олар бір жынысты неке қозғалысы бірнеше адамнан тұратын отбасыларды дискриминациялайды деп есептейді. ЛГБТ қауымдастықтың ішінде бір жынысты некеге қарсылық білдіруді сырттан жасалған қарсылықпен шатастыруға болмайды.