Мүліктік емес жеке құқық

Мүліктік емес жеке құқық – қолданыстағы заңмен танылатын және қорғалатын мүліктік маңызы жоқ әрі адамнан тірісінде ажырауы мүмкін емес игіліктерге деген құқық. Мұндай игіліктер мен құқықтарға бас бостандығы, өмір мен денсаулық, жеке бас қадірі, ар-намыс, іскерлік бедел, жеке өмірдің бейтараптығы, жеке және отбасылық құпия, еркін жүріп-тұру мен орын ауыстыру және мекен таңдау құқығы, есім иелену және авторлық құқық, тағы басқа жатады. Бұлардың ерекшелігі мүліктік мазмұнның жоқтығы мен адам болмысынан ажырамастығында. Бірақ ажырамастық қасиет мүліктік емес жеке құқықтарды жүзеге асыру мен қорғауды үшінші тарапқа тапсыруға кедергі жасамайды. Жасөспірімнің ар-намысы мен абыройын қорғау туралы талап-арызды оның заңды өкілдерінің беруі соның мысалы. Бұл игіліктер мен құқықтардың “мүліктік емес” деп аталуы олардың мүлдем материалдық маңызы жоқ деген сөз емес. Мүліктік емес жеке құқыққа келген залал оның иесіне едәуір мүліктік зиян шектіруі мүмкін. Әлбетте, кәсіпкердің іскерлік беделінің түсуі клиенттердің азаюына апарып соқтырады, немесе керісінше, тұралап қалған жұмысты кәсіпкердің іскерлік беделі қиындықтан оңай шығарып, жүргізіп жібереді.