Мәмбет-Әли Сердалин

Мәмбет-Әли Сердалин (Шөбеков) (1865, Солтүстік Қазақстан облысы қазіргі Айыртау ауданы Қоскөл к-нің маңы – 1914, Тереңкөл ауылы) – қоғам қайраткері. Атасы Шөбек Байсарин ауқатты, барлық округтерге ықпалы зор, беделді адам болған. 1855 жылы император Александр ІІ-нің таққа отыру салтанатында 8 адамнан тұратын «Сібір қазақтары» делегациясының құрамында болған. Мәмбет-Әлидің ауыл мектебінде араб тілін меңгеруі Шығыс классиктерінің шығармаларымен танысуына мүмкіндік берді. Көкшетаудағы үш жылдық училищені бітірген соң, 1885 жылы Омбы қаласындағы тех. училищеге түсті. Бұл жерде Мәмбет-Әли демократияны жақтаған зиялы қауым өкілдерімен танысып, Омбы, Петропавл және Көкшетаудағы саяси жер аударылғандармен байланыс орнатты. Осының салдарынан 1889 жылы училищеден шығарылды. Ақмола облысының әскери губернаторының нұсқауымен оның сыртынан 15 жылға созылған жасырын қадағалау орнатылды. Мәмбет-Әли «Қазақ жерін жалға алу», «Мал шаруашылығын дамыту арқылы Батыс Сібір жайылымдарын пайдалану» атты еңбектерінде Қазақстанда жерді тиімді пайдаланудың ережесін ұсынды. Ол қазақтарды отырықшылыққа көшіру, өңірде мәдениет және білімді дамыту мәселесін көтерді. «Қарсақпай көмір кенін пайдалану» атты еңбегінде шетел капиталистеріне Қазақстанның қазба байлықтарын өндіруге ерік берген патша әкімшілігін сынға алды. Мәмбет-Әли жалпы рухани құндылықтары және қоғамдық көзқарастары бірдей Ақан-сері және Науан Хазіретпен тығыз қарым-қатынаста болды. Мәмбет-Әлидің еңбектері сақталмаған.