Нағашыбек Қапалбекұлы

Нағашыбек Қапалбекұлы белгілі қоғам қайраткері, жазушы, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі.

Нағашыбек Қапалбекұлы — қоғам қайраткері, жазушы, Қазақстан Жазушылар Одағының мүшесі. 1950 жылы 16 наурызда Алматы облысы Жамбыл ауданы Қызыләскер ауылында туған. 1968-1970 жылдары Кеңес Одағының Қиыр Шығысында әскери борышын өтеп қайтты. Ол Приморье өлкесіндегі 1969 жылы шекарада Даманск аралы соғысына қатысқан Ұлы Отан соғысының ардагері. Қазақстан Республикасы Даманск оқиғасы ардагерлер кеңесінің төрағасы.

1971 жылдан құрылысшы, автоклуб меңгерушісі, Жамбыл аудандық “Екпінді еңбек” газетіне (қазіргі “Атамекен”) газетінде корректор, әдеби қызметкер болып жұмыс істеген. Ал, 1973 жылы Қазақтың әл-Фараби атындағы ұлттық университетінің журналистика факультетіне оқуға түсіп, оны 1979 жылы бітірген. «Екпінді еңбек» газетінде тілші, жауапты хатшы, радиоұйымдастырушы, редактордың орынбасары, 1980-1986 жылдары осы газеттің бас редакторы болды. Н. Қапалбекұлы – Қазақстан Журналистер Одағы сыйлығының екі мәрте лауреаты атанды. 1986 жылдан аудандық «Отан» қоғамының төрағасы, халықаралық Жамбыл қорының бас директоры, республикалық Қарасай батыр қорының директоры, Қазақстан Жазушылар Одағы Алматы облыстық филиалының директоры сияқты жұмыстар атқарып, белсенді қайраткерлік танытты. 2000 жылғы 1 қарашадан республикалық кітап музейінде директор қызметін атқарды. 2016 жылдан ЮНЕСКО-ның 2 категориялы Мәдениеттерді жақындастыру орталығының бас ғылыми қызметкері. «Бәйдібек баба» республикалық қорының президенті. Елуге жуық кітаптың авторы, көптеген ғылыми еңбектер жазып, бірнеше кітаптар құрастырған. Нағашыбек Қапалбекұлы тарихи тақырыптарға жиі барады. Атақты бабамыз Жамбыл және оның ақындық төңірегі жөнінде ізденіп зерттеп, ел мен жер, өткен мен бүгін жайлы сабақтастыра отырып, танымдық тағлымы мол дүниелер жазды. Оның кейіпкерлері – қазақ елінің біртуар перзенттері: Қарасай, Шапырашты Наурызбай, Өтеген, Райымбек, Ақ тулы Сіргелі Жабай батыр, Сұраншы, Саурық, Сыпатай, Бекболат секілді дулығалы батырлар, Сүйінбай, Жамбыл, Кенен, Үмбетәлі, Өтеп, Өмірзақ, Әбдіғали, Есдәулет, Саяділ секілді дуалы ауызды ақындар. Төле би, Фараби мен Абай, Жамбылдың ақын шәкірттері, Балуан Шолақ, Сарыбай би, Андас датқа, Тезек төре, Медеу Пұсырманұлы, Мақыш балуан, Құртқа тәуіп, Түктібай қобызшы, Сәт болыс, Қырбай сал және тағы да басқа тарихи тұлғалар.

Қарасай батыр жайлы “Қарасай, Қарасай”, Жамбыл жайлы „Жамбыл ата”, “Киесі – қызыл жолбарыс” деген, сондай-ақ, Сарыбай би Айдосұлы, Мақыш балуан Райымбекұлы туралы жеке кітаптары да оқырмандарынан өз бағасын алды.

“Жамбыл әлемі” атты үш тілдегі фотоальбом, «Төле би», «Балуан Шолақ», «Сыпатай батыр», «Ғибрат», «Ата тағлымы», «Оспанханнан қалған сөз», «Іңкәр сезім – сырлы әуен», «Кітап әлеміне саяхат», «Батаменен ел көгерер», Үмбетәлі Кәрібаевтың 2 томдығы тағы да басқа жинақтар құрастырды. Бірнеше телефильм мен видеофильмдерге сценарий, пьеса жазды.

Алған мемлекеттік наградалары: «Құрмет» орденімен және оннан астам мемлекеттік медальдармен наградталған. Ресейден «Вооруженных сил СССР – 100 лет» орденімен және 3 арнайы медальмен наградталды.

Құрметті азамат атағын мына жерлерден алды:

1. Алматы облысының Құрметті азаматы 2. Алматы облысы Жамбыл ауданының Құрметті азаматы 3. Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының Құрметті азаматы

Академик атағын алған ғылыми орындар:

1. Халықаралық Экология академиясының академигі 2. Салт-дәстүр академиясының академигі 3. Құртқа тәуіп атындағы ғылыми академиясының академигі

Профессор атағын берген жоғары оқу орындары:

1. Жүргенов атындағы ұлттық өнер академиясының профессоры 2. Қонаев атындағы заң гуманитарлық университетінің профессоры 3. Статистика және экономика академиясының профессоры 4. М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінің профессоры.

Алған атақтары:

1. Қазақстан Республикасының Мәдениет қайраткері

2. Халықаралық «Алаш» әдеби сыйлығының лауреаты

3.Халықаралық «ТҮРКСОЙ» халықаралық ұйымының Т.Сатылғанов атындағы сыйлығының лауреаты

4. Қазақстан Журналистер одағы сыйлығының 2 мәрте және СССР Журналистер Одағы сыйлығының лауреаты атанды.

5. Халықаралық Жамбыл сыйлығының лауреаты

6. Чувашияның әдебиет жөніндегі 2019 жылғы мемлекеттік сыйлығының лауреаты.

7. Қазақстанның еңбек сіңірген қайраткері. 2022 жыл.

 Н. Қапалбекұлының  кітаптары  мен шығармалары Ресейде, Түркияда, Қытай,  Моңғолия, Өзбекстан, Қырғызстанда аударылып, басылды. 

Бірнеше мәрте аудандық кеңеске депутат болып сайланған. Ұлы Жамбылдың 150 жылдығын, Қарасай батырдың 400 жылдығын, Төле бидің 350 жылдығын басқа да көптеген тарихи тұлғалардың мерейтойларын өткізуді ұйымдастырып, кітаптарын шығарып, ғылыми конференция-кештер өткізуге белсене ат салысып жүрген белгілі қоғам қайраткері. Құртқа тәуіп атындағы академияның бірінші вице-президенті. Н. Қапалбекұлының әкесі Қапалбек Егізбаев (1916-1980) Ұлы Отан соғысының ардагері, үш орден 14 медальмен наградталған колхозшы. Ерлігі мен еңбегі үшін Қарғалы ауылындағы бір көшеге Қапалбек Егізбаевтың есімі берілген. Шешесі – Егізбаева Күлиман (1927-1971) бес баланың анасы. 2015 жылы Нағашыбек Қапалбекұлының 3 томдық шығармалар жинағы (повестер мен әңгімелері) жарық көрді. «Өнегелі өмір» сериясымен әл-Фараби атындағы ұлттық университетінде Н. Қапалбекұлының жазушы, тарихшы-зерттеуші, қоғам қайраткерлігі жайлы ғылыми-зерттеу мақалалардың бір томдық жинағы жарық көрді. Сондай-ақ, 2020 жылы оның 70 жылдығына орай төрт томдық шығармалар жинағы шықты.

Шығармалары

• Еңлікгүл. (1980) Дос жүрегі. (1985);
• Қызыл елік. (1986) Қызыл жолбарысты қызырлы би (1993);
• Таудап түскен тұман. (1993) Махаббатсыз өмір жоқ. (1994);
• Бойтұмар (1995); Киесі - қызыл жолбарыс (1996);
• Қарасай, Қарасай. (1998); Мақыш балуан. (1999);
• Қарасай батыр. (2001); Жерошақтың түтіні. (2002);
• Ұлағатты үш ардақты. (2004);
• Ерекше тапсырма. (1981);
• Жамбыл Ата. (2006);
• Батаменен ел көгерер. (2006);
• Қарасай батырдың қара босағасы. (2007);
• Қызыл жолбарысты Сарыбай би. (2007);
• Біздің ауыл тау жақта. (2007);
• Қарасай батыр -үраным. (2007); Қүртқа тәуіп. (2008);
• Құт пен жұт. (2008); Шамшырақ. (2008).